به گزارش پایگاه خبری مفاز، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، که انتخاب مجدد او توسط بسیاری ناظران پیشبینی شده بود، کشورش را به یک بازیگر اصلی در سراسر آفریقا تبدیل کرده است.
از زمان به قدرت رسیدن رئیسجمهور ترکیه در سال ۲۰۰۳ او سخت تلاش کرده است تا کشورش را به شریکی کلیدی در آفریقا تبدیل کند. همانطور که اینفوگرافیهای زیر نشان میدهد، در طول دو دهه سلطنت اردوغان، نفوذ ترکیه در زمینههای مذهبی، فرهنگی، اقتصادی و مهمتر از همه نظامی به شدت افزایش یافته است.
دیپلماسی بشردوستانه و دینی
اردوغان کارهای زیادی را برای شرکای آفریقایی خود انجام داده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۱ آنکارا به کمک سومالیِ گرفتار قحطی آمد و دیپلماسی بشردوستانهاش را با بعد مذهبی همراه کرد. یا افتتاح مسجد باشکوه «آبی» در آکرا، پایتخت غنا، در سال ۲۰۲۱ که به طور کامل توسط ترکیه تامین مالی شده است یکی از دیدنیترین تجسمهای فعالیت ترکیه در آفریقا است.
آنکارا علاوه بر ساخت بناهای مذهبی، هزینه مدارس و بیمارستانها را در سراسر قاره آفریقا نیز تامین میکند. همچنین این کشور اقداماتی سادهتر اما دارای پتانسیل بسیار بالا مانند توزیع غذا در هنگام افطار در ساحل عاج در سال ۲۰۲۲ را در کارنامه خود دارد.
ممکن است ترکیه هنوز به اندازه شرکای سنتی اصلی آفریقا، یعنی چین، هند، ایالات متحده و اتحادیه اروپا، جایگاه محکمی نداشته باشد اما این هنر استادانه مانور دادن و استفاده از تمام اهرمهای قدرت نرمی که در اختیار دارد، قابل توجه است. ترکیه قدرت نرم خود را برای پیشبرد اهداف خودش در جبهه اقتصادی و اخیراً نظامی و دیپلماسی به کار گرفته است.
ارزش مبادلات تجاری ترکیه با این قاره در طول دو دهه 9 برابر شده است. هلدینگهای ترکیه مانند ترکیش ایرلاینز یا غولهای ساختمانی مانند Summa و Limak و AlBayrak خود را در بخشهای کلیدی اقتصاد ثابت کردهاند.
در بخش امنیتی، آنکارا از طریق امضای توافقنامههای نظامی، فروش تجهیزات، به ویژه هواپیماهای بدون سرنشین و مشارکت در عملیاتهای رزمی به پایتختهای ساحل صحرا در آفریقا، به ویژه باماکو در جنوب غربی مالی و اوگادوگو پایتخت بورکینافاسو نزدیک شده است.
این نفوذ چشمگیر گاهی اوقات نگرانیهایی را در پایتختهای غربی ایجاد کرده است. در سال ۲۰۲۰، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، حتی شباهتی بین استراتژیهای نفوذ ترکیه و روسیه در آفریقا ترسیم کرد. این کشور آنکارا و مسکو را متهم میکند که میخواهند پیوند بین فرانسه و کشورهای غرب آفریقا را با بازی کردن با خشم پسااستعماری تضعیف کنند.
راه سوم
به طرز متناقضی، این همان قدرتهای غربی هستند که به نوعی آنکارا را برای یافتن متحدان جدید تحت فشار قرار دادهاند. اگر صنعت تسلیحات ترکیه به چنین سطحی توسعه یافته است که آن را قادر میسازد با بازیگران اصلی سنتی رقابت کند، به دلیل تحریمهای اتحادیه اروپا است که به طور کامل در را به روی ادغام نهایی آنکارا در این اتحادیه بست و دسترسی آنها به برخی تجهیزات حساس محدود شد. این سیبب شد تا ترکیه با موفقیت پهپاد Bayraktar TB2 را تولید و صادر کند.
ترکیه از نظر ژئوپلیتیکی نسبت به چین یا روسیه «بیطرفتر» است و از نظر بسیاری از رهبران آفریقایی کمتر از قدرتهای استعماری سابق متکبر هست.
ترکیه همچنین نسبت به ایالات متحده یا کشورهای اروپایی نسبت به مسائل حقوق بشر یا استفاده نهایی از سلاحها و تجهیزات نظامی فروخته شده در این قاره توجه کمتری دارد. این نشاندهنده «راه سومی» است که اردوغان دست کم در سخنرانیهایش هرگز از آن را مطرح نکرده است.