به گزارش پایگاه خبری مفاز، فلسفهی بودا در اثر مدیتیشن حاصل شده است. ” گائوتاماسیدراتا” در زیر درخت “بو” به مدیتیشن طولانی پرداخت و به روشنایی رسید. در زبان سانسکریت، بودا به معنای روشن شده است. بودا پس از رسیدن به روشنایی، بقیهی عمرش کوشید که افراد جامعه را به سوی رستگاری هدایت کند. او به دردها و مصایب بشری توجه بسیار داشت و مایل بود که انسانها را در مسیر آزادی راهنمایی کند. وی هشت اصل را در اختیار بشریت گذاشت و مدیتیشن را به عنوان یکی از آنها معرفی کرد که میتواند بشریت را به سوی رستگاری و نجات رهنمون سازد.
مدیتیشن در آیین بودا
بودیسم دو مکتب عمده دارد:” تراوادا” یا تعالیم متقدمان که قدیمیتر است و “ماهایانا” یا دورهی بزرگ که جدیدتر است. ذن بودیسم، مکتبی ماهایانایی است. هدف ذهن بودیسم، رویکرد مستقیم و بیواسطهی روشن بینی است.
واژهی ذن چند معنا دارد که یکی از آنها، اقتباس ژاپنیها از واژهی چینی “چان”ست که آن نیز از کلمهی سانسکریت “دیانا” مشتق شده است و میتوان آن را به مراقبهی عمیق معنا کرد، به همین دلیل است که از مکتب ذن بودیسم به عنوان مکتب مراقبه یاد میشود.
مدیتیشن در مسیحیت
عرفا و متفکرانی که به جنبههای تاریخی پیشرفت مسیحیت کمک کردهاند، به نوعی روشهای مدیتیشن را در مراسم عبادی روزانهی خویش وارد کرده بودند. در مسیحیت نیز مدیتیشن و تأمل یک جزء زنده، از ارثیههای روحی پرباری است که عمیقاً به ایمان درونی مرتبط شده است.
در گذشته گروهی از مردان روحانی وجود داشتند که اکنون آنها را پدران بیابانی مینامند. آنها اولین کسانی بودند که نظم و ترتیبهای روحانی را وارد آیین مسیح کردند و از اولین نسلهای زاهدانی بودند که زندگی سخت و توانفرسا در بیابانها و در میان صومعهها را انتخاب کردند تا با حقایق الهی و تعالیم مسیح بهتر ارتباط برقرار کنند. تمام زندگی آنها، گرد محور ادعیهی مسیحی، مدیتیشن و تفکر و تأمل خلاصه میشد.
دانشهای بی پیرایه و دریافتهای روحی آنها در زندگی به خوبی حفظ شده و در مجموعهی” فیلوکالیا” موجود است. بدون آنکه بخواهند و یا بدانند، شیوهی زندگی آنها به صورتی بود که بعدها، عدهای در این مسیر گام نهادند. مدیتیشن و عبادات آنها، بر گِرد آیین مسیح متمرکز شده بود، ولی تکنیکهایی که به کار میبردند، هم اکنون در سراسر جهان به نام مدیتیشن به کار میرود.
مدیتیشن در آیین یهود
کابالا سیمای باطنی آیین یهود است. این لغت از ریشهی” کیبل” به معنای «دریافت کردن»، گرفته شده است و نمایانگر برخی از سنتهای دریافت کردنی است که نسل به نسل، به شاگرد منتقل میشده است. برخی از گروهها معتقدند که اساس این تعالیم را رهبران و قدیسین آیین یهود، از طریق آموزش مستقیم، از فرشتگان آموختهاند. گروهی دیگر این مجموعه را رهآورد «ملکی صدق»، (یکی از کاهنان هم عصر حضرت ابراهیم از دنیای دیگر) میدانند.
عدهای نیز کابالا را به خاطر مجموعهی کاملی که از دکترین و فلسفهی متافیزیکی ارائه میدهد، یوگای غرب نامیدهاند. در این مجموعه، دربارهی کائنات، انسان و حقیقت، مطالب زیادی برای گفتن وجود دارد، همینطور مراسم متعددی وجود دارد که یکی از آنها مدیتیشن است. کاملترین مجموعه از مراسم کابالا، در کتاب “اوتزخیم” موجود است. شجر حیات، سمبلی از قدرتها و نیروهایی است که در جهان اثر میگذارند. این در حقیقت یک ماهیت چند بعدی دارد که میتواند به عنوان مرکز مدیتیشن مورد استفادهی شاگردان قرار گیرد.
مدیتیشن تنها راه دسترسی به اسرار شجر حیات است، از طریق تعمّق و تأمل بر روی آن، بسیاری از قوانین حیات ادراک میگردد، (تأکید فراوان بر روی دریافتهای درونی و فردی شده و بحثهای روشنفکرانه را در این میانه راهی نیست.) درخت میتواند بسیاری از حقایق را به سالک بیاموزد که این فرد از مجموعهی این آگاهیها بعداً در زندگی روزمرهی خود بهرهمند گردد و به صورت جزیی از آگاهی او دربیاید.
بسیاری از تعالیم کابالا تنها در شرایط مدیتیشن قابل درک است، کابالا از سمبولهای اعداد، حروف و گاه معادلات ریاضی، در این راستا بهره میبرد. واضح است که تنها در شرایط کشف و شهود ناشی از مدیتیشن است که میتوان به این مفاهیم دسترسی پیدا کرد.
مدیتیشن فردی، نقش بسیار مهمی در تعالیم کابالیستی دارد. شجر حیات یک وسیلهی عادی برای بحثهای روشنفکرانه نیست، هدف این مکتب، دسترسی به درون و کسب آگاهیهای مستقیم و بیواسطهی درونی است. بدون تردید، این سمبل برای آنکه برخی مفاهیم عرفانی از باور به یقین تبدیل گردند، ارزش و اهمیت زیادی دارد. تمرینها میتوانند به صورت فردی و یا در گروهی کوچک صورت بگیرند. کارهای عملی تحت نظر استادی آگاه و دانا و بر روی افرادی صورت میگیرد که دورههای آموزشی نظری را به خوبی گذرانده باشند و شجر حیات در شرایط مدیتیشن، بسیاری از اطلاعات و آگاهیها را در زمینهی نیروهای طبیعت و قوانین جهانی، به سالک ارائه میدهد که تصاویری از خلقت و آفرینش، به همراه دارد.
پریسا گودرزی- شماره سوم فصلنامه مطالعات معنوی/ بررسی-تحلیلی–انتقادی مراقبه از منظر روانشناختی