آیا موسیقی می تواند راه رسیدن به معنویت باشد؟

به گزارش پایگاه خبری مفاز، در آیین پائولوکوئلیو، گوش کردن به موسیقی انسان را به خدا نزدیک می‌کند[۱] و می‌توان به آن وسیله خداوند را نیایش کرد.[۲]

شاید پائولو این شیوه را از کلیسای مسیحی الهام گرفته باشد. در این سنت، از موسیقی در کنار نیایش‌های جمعی بهره برده می‌شود. او تجربه شرکت در نیایش‌های همراه با موسیقی کلیسا را بهترین تجربه در طول زندگی می‌داند.[۳]

پائولو کوئلیوی برزیلی در کتاب ساحرۀ پورتوبلو در ترویج موسیقی درمانی بسیار کوشیده است. در زندگی آتنا یا همان ساحره، نیروی موسیقی، نیرویی یاری‌رسان در موقعیت‌های دشوار زندگی جلوه داده می‌شود.[۴]

آتنا از همان روزهای نخست بارداری برای فرزندش ویلون می‌زند تا آرامش داشته باشد.[۵] وقتی پسر آتنا به دنیا می‌آید، با صدای موسیقی و رقص صاحب‌خانه آرامش می‌یابد و این موجب می‌شود آتنا پژوهش‌های خود را دربارۀ راز اعجاب‌انگیز موسیقی آغاز کند.[۶] ساحره بعدها همۀ حلقه‌های معنوی خود را نیز با موسیقی آغاز می‌کند.

در ادامه به بررسی و نقد این موضوع که «موسیقی راهی برای نزدیک شدن به خدا و به دست آوردن آرامش است!» می‌پردازیم؛

۱_ این بیان به اثبات یا دست‌کم تبیین نیاز دارد. پائولو در نوشته‌هایش به ادعای آن بسنده کرده و در تبیین آن سخنی نگفته است.

۲_ بیان این‌که چه چیزی راه انسان را به سوی خداوند هموار می‌کند، در مرحلۀ نخست بر عهدۀ خدای حکیم است. در متون دینی اسلام، مسیحیت و یهودیت، بیانی در این‌باره که موسیقی می‌تواند انسان را به خدا نزدیک کند، یافت نشده است.

سنت نواختن موسیقی در مراسم عشای ربانی نیز در سال ۱۹۶۳ با تصویب شورای واتیکان دوم برای باشکوه‌تر شدن مراسم پذیرفته شد و به شریعت عیسوی ربطی ندارد.[۷]

۳_ به تجربه نیز ثابت نشده است که عارفان نامداری از میان موسیقی‌نوازان برخاسته باشند. البته برخی از حکیمان الهی با علم موسیقی آشنایی داشته‌اند، اما موسیقی‌نوازی سرگرمی آنان نبوده‌است.

۴_ با توجه به پیچ و خم‌های عرفان و این‌که بسیاری، تخیلات خود را با کشف الشهود اشتباه می‌گیرند، از نظر ما فقط و فقط عرفانی فاقد انحراف است که عارف،‌ خط قرمزهای شرع را رعایت کند تا مسیرش همیشه مستقیم باشد.

نظر بسیاری از این نوع عرفا آن است که موسیقی به سیر و سلوک لطمه می‌زند. اعتبار این نقل‌ها در برابر روایات که کشف نظر خداوند می‌کند، ‌صفر است اما احتمال بالایی بر نجات بخش نبودن موسیقی فراهم می‌نماید.

حتی اگر احساس ما بگوید موسیقی روح را جلا می دهد اما شرع بگوید عاقبتت را خراب می‌کند، به خاطر دلایل محکم پشتوانه وحی، اطمینان داریم شرع چیزی می‌بیند که احساس نمی‌بیند. حتی اگر احتمال هم به درستی شرع دهیم،‌ در پیروی آن، دلیل خوبی است.

۵_ بار دیگر باید خاطرنشان کرد که مهم، یافتن راهی برای به دست آوردن آرامش پایدار است؛ آرامش که به بهای از دست رفتن بسیاری از فرصت‌ها و مقامات معنوی نباشد.

در استفاده از اغلب مواد مخدر و روان‌گردان، تجربۀ آرامشی موقت گزارش شده است، اما چنین آرامشی مجوز تجویز آن نیست.[۸]

عضویت او به عنوان یک هیپى‌گر نشان می‌دهد که به دنبال آرامشی موقت بوده است، هیپی‌ها یکی از جنبش‌های اجتماعی جوانان بود که در دهه ۱۹۶۰ (میلادی) در ایالات متحده آمریکا آغاز شد و به نقاط دیگر دنیا گسترش یافت.

علاقه هیپی‌ها به موسیقی پراگرِسیو راک، روان گردان و مصرف مواد مخدر و برگزاری جشنواره‌های موسیقی، آزادی‌های جنسی از دیگر جنبه‌های هیپی‌گری است که در جوامع غربی محبوبیت یافته‌است.

پی‌نوشت:

[۱]. ساحرۀ پورتوبلو، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی، ص ۹۱.

[۲]. همان، ص ۱۶۰.

[۳]. همان، ص ۴۷.

[۴]. همان، ص ۵۱.

[۵]. همان.

[۶]. همان، ص ۶۵.

[۷]. دایرة المعارف کتاب مقدس، ۴۲۸: ۴۲۷.

[۸]. متن برگرفته از کتاب شریعت رؤیا، حامد حسینیان، ص ۴۱۵