هنگامی که اشرارِ محارب وحشیانه به مأموران امنیت و مردم می‌تازند، برخی سکوت می‌کنند. اما هنگامی که نظام بخواهد با این اشرار برخورد کند، همان‌ها که تا دیروز در سکوت بودند؛ ناگهان زبان باز می‌کنند و دلسوز جانِ مُحاربین شده؛ شعار «نه به اعدام» سر می‌دهند.
محارب یعنی چه کسی؟
یعنی کسی که به قصد کشتن یا سرقت مال یا وارد شدن به حریم ناموس و یا ترساندن مردم، اسلحه بکشد، به طوری که امنیت جامعه را دچار اختلال کند. (1)
برخورد شاهنشاه داریوش هخامنشی با مُحاربین
اسناد هخامنشی برای لفظ مُحارِب، منابع پیشامفهومی شمرده می‌شوند. ولی ما پا را فراتر از لفظ گذاشته، معنای مُحارِب را لحاظ می‌کنیم. داریوش اول (مشهور به داریوش بزرگ) شاهنشاه هخامنشی در کتیبه بیستون (مشهور به کتیبه DB) می‌گوید در یک سال، 19 قیامِ مردمی، شورش و اعتراض وسیع در قلمرو او رخ داد که تمامی این موارد به دست او سرکوب شدند. صدها هزار نفر از معترضین و اغتشاشگران، کشته شدند یا به اسارت در آمدند. (2)
قابل توجه که داریوش خود اقرار می‌کند این شورش‌ها، مردمی بودند و در حقیقت، این “مردم” بودند که علیه حکومت هخامنشی، سر به قیام گذاشتند. برای نمونه، در کتیبه می‌خوانیم که داریوش می‌گوید مردم ماد (به پارسی هخامنشی: kâra Mâda) شورش کردند و از میان مادها تعداد اندکی به سپاه من ملحق شدند. (3) یا می‌خوانیم که «همه مردم بابل» علیه هخامنشیان نافرمان شدند، به زبان پارسی هخامنشی: (Bâbiruviya haruva) یعنی «همه بابِلی‌ها، همه بابِل». (4)
به هر روی، همان طور که گفته شد، صدها هزار نفر از معترضان مسلح، توسط داریوش سرکوب و قتل عام شدند. برای مثال، در هیرکان (گرگان) بیش از 6 هزار نفر کشته و 4 هزار نفر اسیر شدند. (5)
داریوش نه فقط معترضان مسلح را کشتار کرد، بلکه هر مخالف و منتقدی را سرکوب کرد. چنان که در همین کتیبه بیستون آمده که داریوش می‌گوید: «در این کشورها هر آنکس که وفادار بود او را پاداش دادم و هر آنکس که مخالفت کرد را سخت نابود کردم. به یاری اهورامزدا این کشورها قانون مرا پذیرفتند. همانگونه که به آن‌ها گفتم، همانگونه انجام دادند.» (6)
پاسخ به یک بهانه‌گیری:
برخی می‌گویند: بله، آن زمان شاهنشاه داریوش هخامنشی به کسی رحم نمی‌کرد. ولی دنیای امروز، متفاوت از دنیای دیروز است. امروز جهان پیشرفت کرده، روابط انسان‌ها از جهت عقلی و اخلاقی رشد کرده، پس دیگر نباید مانند گذشته مُحارب را سرکوب کرد. در پاسخ می‌گوییم: نگاهی به جهان امروز بیاندازیم. ذات انسان و جامعه بشری تغییر نکرده است. جهان دیروز یک جنگلِ بی‌زرق و برق بود. جهان امروز یک جنگل پر زرق و برق است. همان جنگلی هست که بود. در دنیای امروز هر کس زور بیشتری دارد، ضعیف‌تر را غارت می‌کند. او را می‌بلعد! از قضا امروز، گرگ‌ها به اسم «انسانیت» و «حقوق بشر» و «آزادی»، ضعیف‌کشی می‌کنند. آمریکا بزرگترین مدعی دروغین حقوق بشر، در عراق و افغانستان، چند صد هزار غیر نظامی را کُشت؟ اکنون، دولت ایالات متحده امریکا (قبله‌ی آمال برخی) هرگونه اغتشاش و مُحاربه را به سخت‌ترین شکل ممکن پاسخ می‌دهند. برای نمونه، پلیس آمریکا، قانوناً حق دارد به هر کسی که با اسلحه در برابر پلیس بایستد، تیراندازی کند. از سال 2015 تا 2022 میلادی بیش از 8000 مورد، پلیس آمریکا، به سوی مُحاربین، تیراندازی منجر به مرگ داشته است. (7)
پس قواعد حاکم بر روابط جامعه بشری، همان است که در دوران باستان بوده است.
پی‌نوشت:
1. قانون مجازات اسلامی، ماده 279، مصوب 1392.
2. بنگرید به گزارشی از کتیبه بیستون
3. بنگرید به: Scott L. Harvey, Winfred P. Lehmann, and Jonathan Slocum, Old Persian, Linguistics Research Cnter, The College of Liberal Arts, The University of Texas at Austin, Lesson 8, Nomber 40.
4. در فرهنگنامه پارسی باستان، تألیف مرکز پژوهش‌های زبان‌شناسی دانشگاه تگزاس ایالات متحده امریکا آمده است: haruva: adjective, nominative singular masculine <haruva-> ‘all’ – all یعنی واژه پارسیِ باستانی haruva صفت فاعلی مذکر است به معنی “همه، کُل”. برای مشاهده فرهنگ‌لغت، بنگرید به:
Scott L. Harvey, Winfred P. Lehmann, and Jonathan Slocum, Old Persian, Linguistics Research Cnter, The College of Liberal Arts, The University of Texas at Austin, Lesson 8, Nomber 40
5. بنگرید به: والتر هینتس، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی، 1392، صص 145-146. مشاهده اسکن متن کتاب
6. بنگرید به: «داریوش هخامنشی: هر کس با من مخالفت کرد را نابود کردم!»
7. بنگرید به: Washington Post, December 5, 2022
متن عبارت خبر از این قرار است:
The Post has tracked 8,021 fatal police shootings since 2015
