مدارس مذهبی، کمپ های انجمن حجتیه

به گزارش پایگاه خبری مفاز، موضوع نفوذ انجمن حجتیه در مدارس کشور مسئله ای است که در موردش کم وبیش صحبت شده و این بار از نگاه معلمی به بررسی می نشینیم که از کودکی در این فضا رشد یافته و هم اکنون نیز در مدارسی با حضور معلمان انجمنی مشغول به تدریس است. به دلیل مسائل خصوصی و برخی موانع اجتماعی در محیط کار، ازاعلام نام این معلم معذوریم. آنچه درادامه می خوانید، گفتگویی با یکی از معلمان و پرورش یافتگان در محیطی با تفکرات انجمن حجتیه است:

ظاهراً تشکیلات انجمن حجتیه سا لهاست تعطیل اعلام شده، اما همچنان ردپای فعالیت هایش به چشم می خورد، نظر شما در این زمینه چیست؟ این فعالیت ها درچه حوزه ای بیشتر است؟
بله، انجمن همچنان فعالیت دارد و فعالیت ها به این صورت است که مثلاً جلساتی می گذارند و از بچه ها در سنین مختلف، تست هایی می گیرند و بنابر نتیجه می گویند در چه کلا سها و جلسات قرآنی شرکت کنند. این جلسات قرآنی و اعتقادی با چارچوب مشخصی پیش می رود و در روا نخوانی یا ترجمه قرآن، خلاصه نمی شود . به جز جلساتشان که از قدیم بوده و هست، مدرسه هم دارند، چون وقتی از بچگی روی افراد کار کنند، در بزرگسالی طوری می شوند که انجمن می خواهد . بنابراین، بعد از فارغ التحصیل شدن از مدرسه، باز هم جلساتشان ادامه دارد.

هما نطور که فرمودید به جز جلسات مختلف، در مدارس -یعنی در حوزه آموزش و پرورش- هم فعالیت دارند، شما با توجه به شغلتان (معلمی) در این باره چه می دانید؟

در این زمینه معمولاً فردی کار می کنند؛ یعنی اگر به مدرسه خاصی بروید و بگو یید آیا کار انجمنی انجام می دهید؟ می گویند نه. اما در یکسری مدارس خاص، بالأخره یک نفر هم شده، اهداف انجمن را پیش می برد که البته همین یک نفر خیلی قوی است . به عنوان مثال، معلم را به صورت قراردادی جذب می کنند و اصلاً اسم و رسمش را به گزینش نمی فرستند . موارد زیادی وجود دارد (مثلاً برای درس دینی و… )که معلم انجمنی به راحتی تدریس می کند و اسمش هم در جایی ثبت نیست. در مدارس بسیار ماهرانه عمل می کنند، به گونه ای که فرزندان خانواده های مذهبی که بدون هیچ گرایش انجمنی در مدرسه مذهبی ثبت نام کرده اند، وقتی تحصیلات ابتدایی شان تمام شد، به خاطر گرایش هایی که معلم در آ نها ایجاد کرده به جلسات انجمن می روند. خانواده هم فکر می کند یک جلسه مذهبی است.

جلسات اعتقادی هم که پوششهای زیادی می تواند داشته باشد. مثلاً، پنج شنبه ها، محرم، تاسوعا، عاشورا، میلادها و شهاد تها جلسه دارند. حتی روزهای عادی هم کلاس می گذارند. پدر و مادرها هم می گویند جلسه مذهبی است دیگر، چرا نرود؟ برود یک چیزی یاد بگیرد. البته از نظر مذهبی خیلی خوب کار می کنند، اما مبانی فکری را هم به سمت خود تغییر می دهند. یک وقت می بینیم بچه ای با توانایی بالا در فن بیان و اطلاعات زیاد در مورد شئونات شیعی، فعال انجمنی شده است . انجمن حجتیه ، قوی کار می کند حتی اگر گزینش صلاحیت معلم انجمنی، نیاز به بررسی داشته باشد، کاملاً می دانند چطورقبول شوند، چون هر سؤالی بپرسند، پاسخش را می دانند.

از آن طرف، چیزهای دیگری هم می دانند که رو نمی کنند و به وقتش، آ نهایی که نیتشان تخریب است، خود را نشان می دهند. البته برخی در ابتدا، از بزرگان بودند که با نیت مبارزه با بهائیت، انجمن را راه انداختند، اما حالا در مدارس، نیروهایی به عنوان معلم می فرستند که با تأثیرگذاری تدریجی، بچه ها را جذب کنند.

شما گفتید بعضی معلم ها انجمنی هستند، یعنی وقتی می گویند مدرس های به انجمن حجتیه مربوط است، منظور همان چند معلم است یا امکانات بیشتری دارند؟ (ساختمان مدرسه، کادر مدیریتی و…)

نه، انجمن، بزرگانی دارد که مدرسه دارند و مدرسه گردان هستند، اما انجمنی بودنشان را بروز نمی دهند . البته از آن طرف، مدارسی هستند که واقعاً ندانسته انجمن در آنها نفوذ می کند. مدارسی هم وجود دارد که کلاً بافتش انجمنی است و با سرمایه این تشکیلات تأسیس شده، انجمن از لحاظ مالی هم خیلی خوب به آ نها می رسد اما در مدارس دیگر معمولاً انجمن فقط چند نیرو دارد و پشتیبانی مالی هم صورت نمی گیرد. در واقع، وضعیت برای همه مدارس، یکسان نیست. بعضی از اساس، انجمنی اند، برخی بستر نفوذ انجمن را دارند و شماری دیگر بستگی به شرایط دارد. یعنی در اثر بی توجهی مسئولان مدرسه، هر سال ممکن است یک خط فکری، به دانش آموز القا شود . یک سال که معلم دینی، انجمنی باشد، بچه ها را به سمت انجمن می کشد، چپی باشد، به آن سمت و به همین ترتیب، تا چه پیش آید. همین مدارس اند که مثلاً مشخصات معلم دینی را به گزینش ارائه نمی دهند یا فردی غیر از آنکه اسمش را معرفی کرده اند، به کلاس می فرستند. منطقه هم آنقدر بیکار نیست که از گزینش، بازرس بفرستد تا بررسی کند که نام فرستاده شده با فردی که سر کلاس می رود، یکی هست یا نه . حتی اگر یک وقت برای کسی سؤال ایجاد شد، می گویند آن فرد، مریض بوده و فلانی به جایش آمده است.

 نمود انجمنی بودن یک مرکز آموزشی چیست؟ چه فعالیت هایی دارند؟

در حال حاضر، مجموعه به صورت بی صدا فعالیت می کند . یعنی به جای مخالفت آشکار با فعالیت های سیاسی جمهوری اسلامی، مناسبت هایی که دین را به سیاست مرتبط می کنند، در سکوت می گذرانند؛ مثلاً به سالگرد ۲۲ بهمن، ۱۲ بهمن و… نوعی بی توجهی نشان می دهند و مراسم یادبود ندارند. هرچند، یکسری ظاهرسازی ها انجام می دهند تا وقتی از منطقه بازرس بیاید، بگویند کارهایی انجام شده . از طرفی، جلسات اعتقادی در این مدارس با نظم و ترتیب خاصی پابرجاست. البته همین جلسات هم فیلتر دارد، معلم های راهنما، دانش آموزان مستعد را شناسایی و جذب می کنند.

 در این مدارس، چه مسائل خاصی به دانش آموزان آموزش داده می شود؟

در مورد انجمن، باید گفت آشکار نمی گویند که انجمن حجتیه، چنین و چنان است. اولین اقدامشان این است که بچه ها را از انقلاب دور می سازند . اینطور القا می کنند که هر کاری برای انقلاب و بعد از آن انجام شده، بد است. مثلاً، اقدامات امام (ره) ، رئیس جمهور، مسئولان، سپاه و… را زیر سؤال می برند . به همین دلیل است که نباید در مورد فعالیت های انجمن ، بی تفاوت باشیم . انجمن، کلاسهای مختلفی در زمینه امامت، توحید، عدل و… در سطوح مختلف دارد، اما در کنار اینها اعتقادات را هم تغییر می دهد. امثال انجمن، کارهایی می کنند که جمع های مذهبی نسبت به انقلابی که آنقدر برایش زحمت کشیده شده، بی تفاوت شوند و عقب نشینی کنند، این راه را برای دشمنانی که از آن طرف مرزها خط دهی می کنند، باز می کند . تا جایی که می د انم در زمان شاه، ساواک با انجمن کاری نداشت. حتماً با هم سر و سِری داشتند که شاه نسبت به آ نها موضعی نداشت. اما بعد از انقلاب، سوزن می زنند. چون شاه روی دین پیش نمی رفت اما انقلاب با توجه به دین پیش می رود و انجمن، با هم بودن دین و سیاست را قبول ندارد، به همین خاطر هرجا که زورشان می رسد یک سوزن به انقلاب می زنند. بچه ها را به سمت خود می کشند، وقتی این افراد بزرگ شوند، خواه ناخواه طرف انجمن هستند. در انجمن، کسانی که خوب صحبت کنند و پند و اندرز بدهند، موفقند و نیروها را طوری تربیت می کنند که جذاب صحبت کنند.

 به هر حال این مدارس از نظر علمی درسطح خوبی هستند و شئونات اسلامی هم برایشان مهم است. چرا با وجود اینکه به نوعی مذهبی و اشاعه دهنده نام اهل بیت (ع) هستند، خطرناک محسوب می شوند؟

جذب انجمن حجتیه، جذب قشنگی است. تبلیغاتی که برای این مدارس انجام می شود هم خوب است. گاه می بینیم، بچه هایی که پدرانشان اعتقادات قوی انقلابی دارند، در این مدرسه ها درس می خوانند . فرزندان افراد مسئولی که بعضاً تصمیم گیرنده و تأثیرگذارند، در این مدارس هستند، اما حتی وقتی متوجه می شوند فرزندانشان در چنین محیطی اند، ساده می گذرند و می گویند دارند درسشان را می خوانند و رتبه کنکور، مهم است .  بنابراین، انجمن آرام آرام اثر می گذارد و بعد دیگر نمی شود کاری کرد . جدایی اعتقادی پدران از بچه ها در سنین بالاتر، کاملاً مشهود است. نمونه بارز آن، پسر مرحوم آقای خزعلی است ، افراد دیگری هم هستند. بچه می رود درس می خواند، والدین هم می گویند این مدارس، معلمان آ نچنانی دارد، فرزندم نمره های بالا می گیرد. حالا مگر انجمن چقدر می تواند تأثیر بگذارد؟ اما بعد می بینیم اکثر دانش آموزان این مدارس نسبت به انقلاب اگر مخالف نباشند، بی تفاوتند و به کشورشان بی اعتقاد می شوند. ضمن اینکه اینها همدیگر را حمایت می کنند و اگر وارد منصبی شوند با تمام توان همفکرانشان را بالا می کشند، این است که بیشترشان وضع مالی خوبی هم دارند.

 کمی از محتوای آموزشی شان صحبت کنید، چه الگوهایی را برای دانش آموزان معرفی می کنند؟

بیشتر پردازش هایشان روی داستان ائمه است . اگر درسی در مورد شهدای انقلاب باشد، معلم خیلی سریع از آن می گذرد و این مقوله ها اصلاً تقویت نمی شود اما روی هر چیزی که خودشان بخواهند، مد تها هم می توانند بحث کنند. انجمن این فکر را در ذهن ایجاد می کند که نباید به حکومت کاری داشت. نکته ای که بد نیست بگویم این است که من نشنیدم از این گروه، کسی از مستضعفان دستگیری خاصی بکند. شاید مثلاً در برگزار کردن مناسبات مذهبی، فعال باشند اما برنامه ای برای کمک به نیازمندان ندارند چون نسبت به همه بی تفاوت می شوند.

 چه فوق برنامه هایی در این مدارس ارائه می شود؟ ( اعم از محصولات فرهنگی، سی دی، کتاب، جزوه و… )

این مدارس عموماً از یک سنی به بعد، دانش آموزان را به جلسات اعتقادی هدایت می کنند، مجالسی که هر روز در خانه یک نفر است . از اینجا می توان به برنامه ریزی دقیق آ نها پی برد مثلاً، فرزند منِ نوعی از اول دبستان در یک مدرسه بوده و خانواده اکثر هم کلاسی هایش را می شناسم که چقدر مذهبی هستند . این بچه ها ۱۰ سال با یکدیگرند، حالا بعد از این سا لها، این افراد شناخت هشده می خواهند بین خودشان دورهمی اعتقادی بگذارند. معلوم است پدر و مادرها هیچ ممانعتی برای رفتن فرزندشان به این مجالس مذهبی به عمل نمی آورند . بنابراین، اینگونه رفت و آمدها راحت صورت می گیرد . در این آمدوشدها جزواتی هم رد و بدل می شود. این جزوه ها بسیار جذابند و فرد با خواندن یک صفحه به ادامه دادن ترغیب می شود . به صورت اصولی هم شروع می کنند. مثلاً اولین جزوه ای که می دهند، پنج صفحهA5 است، بعد می شود شش صفحه، دو سال بعد، هشت صفحه و به همین ترتیب صفحات بیشتر و بزر گتر می شود و فرد همه آ نها را می خواند. اگر بررسی کنید انجمن، یکی از گرو ههایی است که آمار مطالعه بسیار بالایی دارد چون فن خواندن را هم می دانند.

 عمدتاً دبیران چه دروسی، انجمنی هستند؟

هدیه های آسمانی که همان دینی و قرآن است، ادبیات و اجتماعی. اینها درسهایی است که به راحتی می توان از طریق آن، بستر را برای ورود به انجمن، آماده کرد.

 به نظر شما چند درصد از دانش آموزانی که در این مدارس تحصیل می کنند، در نهایت اهداف انجمن را محقق ساخته یا حتی جزء بدنه آن می شوند؟

فکرمی کنم اکثر بچه های دبیرستانی شان، در جلسات و دوره های انجمن شرکت می کنند. بعضاً در یک هفته، ۲۰ جلسه در مناطق مختلف تهران (قلهک، پاسداران، هروی، شمس آباد و… ) می گذارند. بدون اینکه جلسه ای برای نقد انجمن وجود داشته باشد و همین دانش آموزان با جنبه های دیگر انجمن هم آشنا شوند . پس امکان دارد بخش اعظمی از آ نها با انجمن باقی بمانند و در تشکیلاتش عمیق تر شوند.

 از نفوذ انجمن در حوزه و دانشگاه چقدر مطلعید؟

در مورد حوزه، مراجع تقلید انقلابی معلومند، زاویه دارها هم مشخصند و اعضای انجمن حجتیه هم از همین مراجع اخیر، کمکهای مالی دریافت می کنند که خودشان هم به آن معترف اند. به طوریکه در بعضی جلسات انجمن، افراد روحانی هم مشاهده می شود، خوب اینها در حوزه تربیت شده اند. در دانشگاه هم اگر گرایش های سیاسی را کنار بگذاریم، باید گفت هما نطور که پوششها به راحتی تغییر می کند، باورها هم عوض می شود. معمولاً در دروس خاصی این اتفاق می افتد. مثلاً در دانشگاه شهید بهشتی در زمینه روانشناسی، گاهی استاد انجمنی تدریس می کند. روانشناسی هم درسی است که خیلی خوب می توان از طریق آن جذب کرد.

 به نظرتان ضعف چه حوزه ای باعث شده مدارس مذهبی، رنگ و بوی انجمنی داشته باشند؟

هرچند ضعف، متوجه آموزش و پروش هم می شود اما به طور کلی این نهاد، خیلی نمی تواند این موارد را رصد و کنترل کند. این برنامه ها اعتقادی است. کسانی که روی برنامه های اعتقادی کار می کنند، باید این مسائل را پایه ریزی و نیروهای توانا تربیت کنند . انجمن، نیروهای حرفه ای زیادی دارد، مثلاً یک مسح پا را تا دو ساعت هم می توانند توضیح دهند، طوری که بچه با اشتیاق گوش کند و از جایش تکان نخورد . حالا شما برو در یک محیط انقلابی بگو داستا نهای شهدا و انقلاب را مثلاً در مسجد تعریف کنند، آن هم مسائلی که واقعاً تأثیرگذارند و جای کار دارند، اما متأسفانه در این زمینه کم کاری می شود . نسبت کمتری از مدارس و معلم ها از شهدا یاد می کنند. دانش آموزان علاقه زیادی به معلمشان دارند، پس مربی خیلی می تواند مؤثر باشد، اما چند درصد معلم های ما در رابطه با نقش شهید و انقلاب صحبت می کنند؟ یک عده که انجمنی اند، یک عده دیگر هم کلاً به این مسائل اهمیت نمی دهند.

 توصیه شما به خانواده هایی که به دنبال مراکزآموزشی مذهبی و در عین حال از نظر فکری سالم هستند، چیست؟

در بیشتر مدارس مذهبی و خوب، بالأخره یک نفر هم شده، از انجمن ورود کرده است و همان یک نفر تأثیرش را می گذارد. یعنی در یک مدرسه، همه معلم ها درس خود را می دهند و کاری به مسائل مختلف ندارند اما یک معلم که از قضا معلم دینی یا قرآن هم هست، بچه ها را خوب می شناسد و می تواند خیلی تأثیر بگذارد، خیلی دقیق کار خود را در مورد القای تفکرات خاص، انجام می دهد. خانواده ها هم در درجه اول به دنبال این هستند که سواد علمی فرزندشان بالا برود و به سواد دینی آ نها اهمیت زیادی نمی دهند، بنابراین، این مدرسه ها را ترجیح می دهند. برای حل این مسئله باید کسانی که مباحث مذهبی و اعتقادی را آموزش می دهند طوری تربیت کرد که قوی باشند و خوب صحبت کنند، فرد با فن بیان قوی می تواند جذب کند. باید معلم دینی تربیت کرد و به مدارس فرستاد.

 راهکار شما برای بهبود این وضعیت چیست؟

بهترین کار، تربیت معلم دینی است. معلمی با اعتقادات و برنامه مشخص . آموزش و پرورش هم می تواند درکناردانشگاه تربیت معلم که نیروی کار معلمی پرورش می دهد، معلم های دینی را به صورت جدا تربیت کند. معلم هایی که به مسائل دینی واقعاً مسلط باشند نه مثل بعضی مدارس که معلم های دینی شان هیچ تسلطی بر موضوع ندارند و شغل اصلی شان چیز دیگری است.

 اگر نکته یا حرف ناگفته ای دارید، بیان بفرمایید.

در جلسات انجمن، اکثر افراد، جوان هستند. فکر می کنید همین داعشی ها چطور جذب شده اند؟ اینها باید بررسی شود. چطور می شود که یک داعشی، سر یک انسان را به راحتی می بُرَد؟ چون آموزش می بیند. هما نطور که انجمن اهداف خود را آنقدر دقیق آموزش می دهد، ما هم باید در مقابل، راه درست را با آموزش کارشناسی شده، به فرزندانمان نشان بدهیم.