به گزارش پایگاه خبری مفاز، هویت را می توان یکی از نخستین و محوری ترین عناصر آسیب پذیر در برابر جریان های فرقه ای به شمار آورد که بیش و پیش از سایر امور ، مورد هجمه قرار می گیرد . به تعبیر دقیق تر ، شاید بتوان گفت مطابق عملکرد فرقه ، اساساً تا زمانی که هویت پیشین فرد در نظام ارزش ها و هنجارهای دیکته شده فرقه ، ذوب نگردد ، او به عنوان یک « عضو » شناخته نشده و در کل ، سیستم فرقه نیز به پیش نخواهد رفت . هویت های فردی تغییریافته بر اساس جهان بینی فرقه ، هویت جمعی واحد را تحت الشعاع قرار داده و انسجام اجتماعی را نیز متأثر می سازند و این یادآور همان چالش و دغدغه پیش گفته اندیشمندان است ؛ « امنیت هویت . » اما آیا راهی برای بازیابی این هویت های از دست رفته و تأمین امنیت هویت در جوامع فرقه زده وجود دارد ؟
پاسخ های زیادی از ابعاد مختلف -از ایجابی تا سلبی در سطوح فردی و اجتماعی – به این پرسش داده شده لیکن شاید بزرگ ترین و نخستین قدم ، تلاش فردی قربانیان برای بازیابی خویشتن خویش باشد. یکی از محققان با نگاه روان شناسانه در این خصوص معتقد است : برای رهایی از فرقه ها خودتان را پیدا کنید . تقویت خود آگاهی شخصی و اینکه کیستید ، کجایید و باید چه کنید مهم ترین راه پیشگیری از گسیختگی روانی و قرار گرفتن در معرض خطر استحاله فرقه هاست.
کسی که در مسیر خود آگاهی قرار دارد ، حتی در شرایط نامتعادل روانی نیز به سرعت خود را بازیافته و بر آن بحران فائق می شود . اعضای سابق فرقه ها بیشتر اوقات برای آنچه در فرقه انجام داده اند یا بدان معتقد بوده اند ، از خود شگفت زده و شرمسار می شوند . این نوعی ، رفت و برگشت در رفتار و اعتقادات اس.
مارگرات تالر سینگر ، محقق امریکایی حوزه فرق نیز با نگاهی خوش بینانه در این باره می نویسد : بسیاری از اعضای سابق فرقه ها از خود پرسیده اند چگونه فردی می تواند تحت آن شرایط ، رفتارشنیع از خود نشان داده سپس تحت شرایط دیگری به عملکرد نرمال بازگردد؟
این پدیده به طور گسترده به عنوان دوبله کردن یا تشکیل شبه شخصیتی (شبه هویتی)، هویتی تحمیل شده ، خویشتنِ فرقه ای یا یک شخصیت فرقه ای ، توصیف شده است. نکته مهم ، آن است که آنان فراخوان به توجه به یک پدیده مهم روانی و اجتماعی می دهند که نیازمند مطالعه دقیق است . یعنی افراد معمولی با اعتقادات و رفتارهای خود می توانند در هویت اجتماعی شان چرخانده شوند ولی نهایتاً قادر خواهند بود خویشتنِ قدیم خود را بازیافته و به پیش حرکت کنند .
بی تردید ، عواملی چون تقویت بنیان خانواده ، معرفت دینی ، ارتقای سطح دانش عمومی ، پایش روزانه اعمال ، بررسی نقادانه تعالیم فرقه ، پاکیزگی اخلاقی و تقوای رفتاری ، مکمل تلاش برای کسب خودآگاهی شخصی هستند که فرآیند بازیابی هویت را امکان پذیر می سازند.
در نهایت با تکیه بر اصل همیشگی پیشگیری بهتر از درمان ، تمرکز بر ارتقای سرمایه فرهنگی ، اجتماعی و اعتقادی جامعه ، اهمیتی انکارناپذیر و نقشی ریشه ای در ایزوله کردن افراد دربرابر سارقان هویت در لباس فرقه ها دارد .
