به گزارش پایگاه خبری مفاز، در کتاب زوال اندیشه سیاسی در ایران، صفحه۵۳۵ آمده؛ «ایران در دوران معاصر، نه به جهان قدیم ربط دارد و نه به دوران جدید تعلق دارد؛ بلکه «جدید در قدیم» است. همچنین ایران در نسبت با جهان اسلام نه درون جهان اسلام است و نه بیرون آن است؛ بلکه ایران «بیرونِ درون» جهان اسلام است. ازاین‌رو، خاص‌بودگی ایران در تمایزیافتگی با غیرایران را آشکار می‌کند؛ این نه فقط در ساحت سیاسی – اجتماعی که در ساحت فرهنگی نیز قابل پیگیری است. ایران منطقه‌ای «درونِ بیرون» جهان اسلام است و رسالت نظریه ایرانشهری تبیین این درونِ بیرون ایران است؛ درونی که به لحاظ جغرافیایی جزء جهان اسلام است و به لحاظ فرهنگی، زبانی و سنت‌های علمی، بیرون آن است. به همین دلیل تجربه ایران را تجربه‌ای خاص و متفاوت از دیگر کشورهای اسلامی می دانم.
در دوران گذار سنتی و نگاه تاریخ مصرف گذشته دولتمردان ایران نسبت به روابط با جهان اسلام، عدم نظریه پردازی آینده پژوهانه در مورد مناسبات ایران و جهان اسلام و همچنین پررنگ شدن ایده «ایران شهر فرهنگی» طباطبایی و شیوع باستان گرایی فرهنگی در بین برخی دولتمردان اصلاحات، بهاری و اعتدالی در دهه دوم و سوم انقلاب سبب شد تا برخی دولتمردان، نادیده های کوچک اعتقادی با جهان اسلام را بزرگ بیانگارند و قلمرو وسیع فرهنگی نهضت اسلامی مردم در آن دهه ها تنگ و تنگ تر شود.
در این میان روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران با جهان اسلام کمرنگ و کمرنگ تر شد و دیوار ایرانی بودن نهضت اسلامی بلندتر شد. این عوامل سبب شد تا شیعیان ایرانی، مسیر انزوای کامل از آرمانهای بنیان گذار کبیر خود بگیرند و با به چوب راندن برادران دینی با انگیزه های واهی، الگو بودن ایران اسلامی برای نهضت های اسلامی از دست رفت.
باتوجه به ضرورت نظریه پردازی در مناسبات نهضت اسلامی مردم ایران با جهان اسلام در گام دوم انقلاب اسلامی، ضرورت بررسی و نقد آرای ایرانشهری طباطبایی در موضوع تعامل با جهان اسلام در قالب محصولات دانشجویی با تأکید بر نقد آرای وی و همچنین تأثیر مستقیم آنها بر تصمیمات جهان اسلامی دولتمردان اصلاحات، بهار و اعتدال را مورد تأکید قرار می دهیم.
