به گزارش پایگاه خبری مفاز، برای پاسخ گویی به این سؤال لازم است نگاهی گذرا به معنای «فرقه» و «مذهب» در لغت و اصطلاح، داشته باشیم؛
۱. معنای لغوی «فرقه»: کلمه فرقه در لغت از ریشه «فَرْق» به معنای جدا کردن، گرفته شده است و اسم است برای گروهی از مردم.[۱] ابن منظور می گوید: «الفرقه: طائفه من الناس» فرقه به عده و گروهی از مردم گفته می شود.[۲]
۲. معنی لغوی مذهب: اگر کلمه مذهب از ریشه «ذَهَب» به معنی رفتن گرفته شده باشد در آن صورت مذهب، اسم مکان است به معنای محل رفتن.[۳] و اگر از ذهب به معنی «در مسأله ای گرایش به نظریه ای پیدا کردن» گرفته شده باشد. در آن صورت مذهب مصدر میمی می شود به معنای «عقیده، اعتقاد، آیین.»[۴]
به نظر می رسد معنای دوم هم از همان معنی اول گرفته شده است؛ راه خاص در رفتن و مسلک و طریقه در اعمال فیزیکی و هم چنین روش خاص در مسائل فکری و نظری هر دو مصداق مذهب است که از لحاظ ادبیات عرب اسم مکان می باشد.
حال با توجه به معنای لغوی دو کلمه «فرقه» و «مذهب» معلوم می شود که کلمه فرقه در لغت به عده ای خاص از مردم اطلاق می شود و مذهب به اعتقاد و عقیده و روش خاص گفته می شود. بنابراین هر دو کلمه در اطلاقشان به امری خاص مشترک هستند با این تفاوت که فرقه به اشیاء و افراد و به تعبیر دیگر بر اعیان اطلاق می شود، ولی مذهب بر مسائل نظری و معنوی (به معنای مقابل عین) گفته می شود.
۳. معنی اصطلاحی فرقه: کلمه فِرْقه در اصطلاح، معنایی نزدیک به معنی لغوی دارد و به گروهی از مردم که اعتقاد واحدی غیر از اعتقاد دیگران را انتخاب و دنبال کنند، فرقه گفته می شود.[۵] مثلاً اگر عده ای از پیروان یک دین، اعتقاد خاصی غیر از اعتقاد عموم پیروان آن دین داشته باشند به آن عده «فرقه» گفته می شود.
در این جا حدیثی از امام صادق ـ علیه السلام ـ ذکر می شود تا کاربرد اصطلاحی فرقه بیشتر معلوم شود:
از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «الحمدالله صارت فرقه مرجئه و صارت فرقه حروریه و صارت فرقه قدریه و سمیتم الترابیه و شیعه علی..»[۶] یعنی حمد خداوند را با این که فرقه ای (گروهی) مرجئه شدند و فرقه ای حروریه شدند و فرقه ای قدریه شدند، و شما ترابیه و شیعه علی نامیده شدید.
