به گزارش پایگاه خبری مفاز، دور سوم گفت‌وگوی دینی مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اندیشمندان مسیحی کلیسای ارتدوکس صربستان با عنوان اصلی «دین و جهان معاصر» و موضوعات فرعی «سبک زندگی دینی»، «ادیان و حقوق بشر؛ نقش زن و خانواده در جوامع» و «ارتباط دین و سیاست» روز سه شنبه 9 خردادماه مطابق با 29 می 2023 برگزار شد.
زهرا رشیدبیگی، رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنرانی خود در سومین دور از گفت‌وگوی دینی اسلام و مسیحیت کلیسای ارتدوکس صربستان در بلگراد، یکی از بسترهای مهم و زمینه ساز اشاعه صلح عادلانه در جهان را گفت‌وگوی بین ادیان دانست و افزود: با ایجاد مفاهمه و دیالوگ بین ادیان، زمینه سازی و بسترآفرینی برای صلح مبتنی بر عدالت فراهم خواهد شد.
وی مقاله خود را با موضوع «زندگی مسالمت‌آمیز در دنیای معاصر با حمایت از اقلیت‌های دینی» ارایه داد و گفت: امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا شاهدیم که مردمانی با ویژگی‌های مشترک و همراه با تنوع دینی، زبانی، قومی و فرهنگی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. در برخی مناطق اکثریتی در کنار اقلیت و در بعضی دیگر اقوام متعدد متمرکز در یک کشور واحد هستند.
رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان افزود: همین مسأله موجب شده است که رعایت حقوق اقلیت‌ها و عدم تبعیض میان اقلیت و اکثریت مورد توجه ملتها، دولتها و سازمان‌های بینالمللی قرار گیرد و بر همین اساس مقررات و تمهیداتی برای تأمین امنیت زندگی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان مختلف در نظر گرفته شود.
وی تصریح کرد: علی‌رغم این تمهیدات، متأسفانه در جهان کنونی شاهد برخوردهای خشونت‌آمیز و ویرانگر گروه‌های مختلف افراطی هستیم که اقداماتی برخلاف دین، اخلاق و حقوق بشر انجام می‌‌دهند و گاهی برای پاکسازی قومی و دینی با دست‌آویز قرار دادن آموزههای دینی هر اقدام غیراخلاقی را جایز می‌‌دانند. یکی از مهمترین راه‌های خاتمه بخشیدن به این اقدامات خشونت‌بار، ترویج و اجرای ضابطه‌های دینی و رجوع به اصل دین و عقلانیت است.
رشیدبیگی اظهار داشت: امروزه، اگرچه اهمیت روزافزون حقوق بشر و تدوین میثاق‌های مختلف به گونه‌ای فراگیر موجب شده است تا دولتها ناچار به رعایت این موازین الزام‌آور باشند ولی در عمل شاهد آنیم که تلاش‌های حقوق بشری قادر به جلوگیری از این اقدامات غیراخلاقی و غیرانسانی گروه‌های خشونت‌طلب نشده است، زیرا آنان با تأثیرگذاری بر افکار عمومی و سوء استفاده‌های دینی توانسته‌اند که طرفداران خاص خود را جذب و با حمایت و کمک آنان به اقدامات غیرانسانی بپردازند.
وی با بیان اینکه گروه‌های اقلیت به ویژه اقوام دینی اغلب در معرض خشونت هستند، گفت: خشونت نیز صرفاً به معنای درگیری فیزیکی و جسمی نیست، بلکه می‌توان هرگونه سیاست‌های نابرابر اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، فرهنگی، توهین و تحقیر، تغییر در ترکیب و کوچ اجباری، جلوگیری از انجام مراسم و فرایض دینی را به عنوان عوامل زمینه‌ساز خشونت‌های قومی و مذهبی دانست.
رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان عنوان کرد: اغلب کشورها بر این باورند که سازوکارهای بینالمللی در موضوع اقلیت‌ها چندان کار سازی نداشته است بلکه در داخل هر کشور بایستی روشی مناسب و خاص آن کشور شناسائی و اجرا شود تا مشکلات آن حل و فصل شود.
وی در عین حال، گفت: آشنایی با تجربیات ملی کشورهای مختلف در موضوع اقلیت‌ها به ما نشان می‌دهد در هر کشوری که برای حمایت از اقلیت‌ها هوشمندانه عمل شده همبستگی ملی تقویت شده و زمینه‌های خدشه به امنیت ملی کاهش یافته است.
عدالت، برابرى و کرامت انسانى جوهره دین اسلام است
رشیدبیگی سخنان خود را با بررسی دیدگاه اسلام در خصوص رفتار با اقلیت‌های دینی ادامه داد و مطرح کرد: عدالت، برابرى و کرامت انسانى جوهره دین اسلام است. در منابع اسلامى در سنت اصیل نبوى همچنین در حکومت حضرت على (ع) نمودهاى عینى اهمیت به این اصول قابل مشاهده است. اسلام نه تنها با اختیار و آزادى، مخالفتی نداشته است بلکه معتقد است که دین نباید با قدرت و زور تحمیل شود.
وی افزود: بنابراین علت واقعی تداوم موقعیت تاریخی اقلیت‌های دینی در میان جوامع اسلامی نفی اجبار و تحمیل دین و روح همزیستی مسالمت‌آمیز، اعطای حقوق و آزادی‌های بیشتر و شیوه‌های منطقی دعوت در این دین بود. در تاریخ اسلام الگوهای مختلفی از روابط جامعه اسلامی با اقلیت‌ها دیده شده اما الگوی کاملاً اسلامی و منطبق با اسلام ناب را می‌توان در برخورد امام علی(ع) با اقلیت‌های دینی جستجو کرد.
رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان با اشاره به نامه 53 نهج البلاغه تأکید کرد: در این نامه می‌خوانیم که حضرت امیر خطاب به مالک اشتر فرمودند: «قلب خویش را کانون رحمت و محبت و لطف به مردم قرار بده، زیرا مردم یا هم کیشان تو هستند یا همنوعان تو» از این سخن استفاده می‌شود که اقلیت‌های دینی در درجه اول، به عنوان یک انسان صاحب کرامت، صاحب حقوق انسانی هستند و در درجه بعد به عنوان شهروندان غیر مسلمان حق دارند در کشور اسلامی با آزادی، طبق آیین خود عمل کنند مشروط بر اینکه به میثاق خود با حاکمیت اسلامی پای بند باشند که این شرطی است عقلانی و همه انسانها پیرو هر دینی که باشند را دربرمی‌گیرد.
وی اضافه کرد: در جای دیگری در همین نامه حضرت می‌فرمایند: هیچ نوع صلح و قرارداد همزیستی را که دشمنت تو را بدان فراخواند و رضای پروردگار در آن باشد رد نکن، زیرا در زمان صلح است که ارتش و نیروهای نظامی تو آمادگی و تقویت بیشتری خواهند یافت و تو نیز از نگرانی‌ها و اندوه‌هایت آسایش خواهی داشت و کشورت نیز در امنیت بسر خواهد برد .
رشیدبیگی افزود: از نظر حقوق اسلامی، قرارداد هم‌پیمانی رابط حقوقی بین جامعه اسلامی و اقلیت‌های شناخته شده است و روابط اقلیت‌های دینی که در کنار مسلمانان در کشورهای اسلامی می‌زیسته‌اند بر همین اصل پی‌ریزی شده است.
وی با بیان مطلب فوق، گفت: مطابق فقه اسلامی آزادی دینی برای اقلیت‌های غیرمسلمان وجود دارد و حقوق آنها قابل توجه است و حمایت از آنها مطابق آموزههای اسلامی بسیار مهم است و این از منابع دست اولی که به ما رسیده کاملاً مشهود است.
رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان با اشاره به حقوق و احترام به اقلیت‌های دینی در ایران ابراز کرد: در اندیشه امام خمینی(ره) اقلیت‌ها در نظام جمهوری اسلامی همانند سایر افراد از حقوق برابر و احترام کامل برخوردارند. ایشان در مورد حفظ وحدت، زندگی مسالمت آمیز میان شیعه و سنی و رفتار مسالمت آمیز با اقلیت‌های مذهبی فرمودند: “ما همه تحت لوای توحید هستیم و پیامبران الهی آمدند تا پرچم توحید و عدالت را در بین ملتها برپا کنند. ادیان برای تربیت و صلح و صفا در میان بشر آمدند و وظیفه پیامبران تهذیب اخلاق مردم به رفتار و گفتار نیکو بود.” توصیه امام(ره) به پیروان مکاتب دیگر این بود که همه در برابر ستمگران متحد شوند.
وی در ادامه سخنانش، به منویات مقام معظم رهبری آیت الله خامنه‌ای در خصوص همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان در ایران اشاره کرد و گفت: ایشان تأکید کرده‌‌اند که: “اسلام دین همزیستی، ارتباط و دوستی است: مسلمانان می‌توانند با پیروان ادیان مختلف در همه جهان در صلح و آرامش زندگی کنند.” بنابراین، با توجه به رویکرد دین مبین اسلام و رهبران دینی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، همواره زیستی مسالمت آمیز میان پیروان ادیان در ایران حاکم بوده است.
رشیدبیگی به اندیشمندان حاضر در این مراسم پیشنهاد کرد که برای آشنایی بیشتر با وضعیت تاریخی، دینی و اجتماعی اقلیت‌ها در ایران کتاب «ایران مهد همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان» نوشته خود را که به زبان انگلیسی نگارش شده است، مطالعه کنند.
رئیس اداره گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدوکس و پروتستان با اشاره به جریان‌های افراط گرا و خشونت آمیز در جهان که موجب دین هراسی و درگیری می‌شود، گفت: در این وضعیت آشوب زده، اقلیت‌های دینی رنج فراوانی را متحمل می‌شوند. برای حمایت و حفظ آنان، دولتها و ملتها از طرق مختلف چه از راه اجرایی کردن کنوانسیون‌های حقوق بشری و از آن مهمتر بازگشت به اصول دینی و راهکارها و فرامین ارائه شده در ادیان، به خوبی می‌توانند این وظیفه دینی و انسانی خود را انجام دهند.
وی تأکید کرد: مرکز گفت‌گوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان نهاد رسمی گفت‌وگوی دینی در جمهوری اسلامی ایران در داخل و خارج از کشور همواره اقداماتی در جهت ارتقاء احترام به پیروان ادیان در راستای گفت‌وگو و گفتمان جهانی برای توسعه فرهنگ صلح انجام داده است.
رشیدبیگی در پایان سخنانش، خطرنشان کرد: امید است جامعه جهانی روزی به درجه‌‌ای از رشد و کمال برسد که همه افراد بشر بدون توجه به نژاد و زبان، مذهب، ملیت و جنسیت در پناه عدالت و وجدان آگاه بشری در کمال آرامش و صلح و صفا با هم زندگی کنند و دنیایی عاری از هرگونه تبعیض و نابرابری را شاهد باشیم، زیرا بدون تأمین عدالت، همزیستی مسالمت‌آمیز، معنایی ندارد.
بنابر اعلام این خبر، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری و هماهنگی گفت‌وگوی ادیان ایران در رأس هیأتی بلندپایه از جمهوری اسلامی ایران به دعوت پاتریارک پورفیریه؛ اسقف اعظم صربستان و به منظور شرکت در گفت‌وگوهای دینی اسلام و مسیحیت ارتدوکس به صربستان سفر کرده است. دیدار با پاتریارک پورفیریه، ولادیمیر اورلیچ؛ رئیس مجلس صربستان، خانم مایا گویکوویچ؛ نخست وزیر و وزیر فرهنگ صربستان، مصطفی یوسف اسپاهیچ؛ مفتی بلگراد و نماینده دولت صربستان در وزارت دادگستری و رئیس بخش ادیان آن وزارتخانه از جمله برنامه‌های سفر سه روزه رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به صربستان است.
