به گزارش پایگاه خبری مفاز، در عصر حاضر، هندوها ممکن است به «بسیار خدایی»، «یکتا پرستی» یا «وحدت وجود» باور داشته باشند. (براتی، ۱۳۹۱، ص ۱۵۸) بسیاری از آنان به وجود خداوندی یکتا (برهمن) باور دارند که ممکن است به گونه های مختلف پرستش شود.
برای نمونه، خداوند می تواند به صورت کودک، دوست، سلطان، مادر یا عاشقی ظاهر گردد. خداوند می تواند به هیئت مذکر یا مؤنث، یا به شکلی غیر بشری تجلی یابد و پرستش شود. هندوان گاه خداوند را در قالب تثلیث (تریمورتی) درک می کنند. تریمورتی هندو شامل برهما (آفریننده)، ویشنو (نگهدارنده) و شیوا (ویرانگر) است. با این حال، نه تنها برهما به ندرت ستایش می شود، بلکه امروزه غالباً تریمورتی یا تثلیث جای خود را به گروهی پنج گانه از خدایان داده است: ویشنو، شیوا، دِوی،(Devi) سوریا،(Surya) و گانِشا(Ganesha). (همان، ص ۱۵۹-۱۶۰)
در عصر وده ای، به ویژه در متن کهن رگ وده نیز سه نوع تطور درباره اعتقاد به خدا دیده می شود: (جلالی، ۱۳۷۲، ص ۵۲-۵۵)
یک. بسیار خدایی یا طبیعت پرستی: مرحله اولیه افکار وده ای طبیعت پرستی و تصور خدایان مختلف بود. سرود های زیر نماینده این مرحله اند: سرودهای ۱، ۴۸، ۵۰، ۱۵۴ و ۱۸۵ ماندالای اول؛ سرود ۸۴ ماندالای پنجم؛ و سرودهای ۶۸، ۸۹، ۱۲۵ و ۱۶۸ ماندالای دهم. در این مرحله خدایان زیادی که دارای کارکرد ویژه بودند، ستایش می شدند. ب
دو. توحید یا یکتا پرستی: در آخرین سرود های رگ وده، از یک خدا صحبت شده است؛ خدایی که خالق و پروردگار عالم است. این خدای یگانه که به نام های ویشوَه- کرمه (Vis’vakarma)، پوروشَه (Purusa) و پره جاپتی (Prajapati) خوانده شده، آفریننده جهان است و همه چیز را می بیند و در هر جا حضور دارد. (شایگان، ۱۳۸۳، ج ۱، ص ۷۸) سرودهای ۸۹ و ۱۶۴ ماندالای اول، بندهای ۵ و ۸ سرود ۵۴ ماندالای سوم، سرود ۴۱ ماندالای هشتم و سرود های ۷۲، ۸۲، ۹۰، ۱۲۱ و ۱۹۰ ماندالای دهم، معرف تمایل سرایندگان آنها به یکتاپرستی است.
سه. وحدت وجود فلسفی: در این تحول فکری، مکتب وحدت وجود فلسفی مطرح شد که اساس آن بر وجود اعلای غیر شخصی و شناخته نشدنی قرار گرفته است.
در یک تقسیم بندی، خدایان متکثر به دو دسته انفرادی و گروهی تقسیم شده اند. خدایان انفرادی به سه گروه آسمانی، فضایی و زمینی، و خدایان گروهی نیز به سه دسته آدیتیاها،(Aditya) ماروت ها،(Marut) و واسوها(Vasu) تقسیم گردید اند. واسوها خدایان بخشاینده نعمت، سلامتی و فراوانی اند تعداد آنها هشت تاست: آتش، خاک، باد، هوا، آسمان، ماه، خورشید و ستارگان.
تعداد ماروت ها مشخص نیست اما به صورت جمعی و متشکل و به صورت برادر، هم سن و سال و متحد الفکر جلوه می کنند. ماروت ها با رعد و برق پیوستگی دارند و مانند خورشید فروزان اند. تعداد آدیتیاها ۶، ۸ و ۱۲ عدد مورد اختلاف است. این خدایان در آسمان اند و بر عناصر طبیعت تسلط دارند. آنها از صفاتی چون زرّین، درخشان، پاک و گرداننده نظام هستی برخوردارند.
