به گزارش پایگاه خبری مفاز، امیر اسماعیل‌آذر، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه در میان شاعران پارسی‌گو، سعدی نسبتا توجه بیشتری به رمضان مبارک داشته و سخنش پیرامون عید فطر از سایر شاعران بهتر است، عنوان کرد: معنی ژؤف «عید فطر» بازگشتن به فطرت خدانهاده است که درقرآن مجید آیه‌ای دراین زمینه آمده است« فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا ۚ لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ».
اسماعیل آذر تصریح کرد: شعرهای سعدی تعلیمی و سهل و ممتنع است، به همین علت پرداخت تحلیلی به شعرهایش نسبت به مولانا و حافظ کم‌تر بوده است. حضور رمضان و روزه در غزلیات سعدی حضوری پوشیده و رمزی است. روزه در نگاه سعدی خوراندن طعام به نیازمندان است نه نخوردن طعام از سحر تا هنگام اذان مغرب.
وی افزود: سعدی اشعار زیادی درباره ماه رمضان، روزه و عید فطر دارد ازجمله می‌توان به این حکایت از بوستان اشاره کرد که زنی به شوی خود می‌گوید برو خانه سلطان و غذایی برای فرزندانت طلب کن و مرد می‌گوید: سلطان قصد روزه کرده و از طعام خبری نیست. نکته درگفته زن است که «سلطان از این روزه گویی چه خواست/ که افطار او عید طفلان ماست» و پس ازآن سخنی حکمت‌آمیز می‌آورد «خورنده که خیرش برآید زدست/ به از صائم الدهر دنیا پرست/ مسلم کسی را بود روزه داشت/ که درمانده‌ای را دهد نان‌چاشت/ وگرنه چه لازم که سعیی بری/ زخود بازگیری و هم خود خوری».
اسماعیل آذر گفت: اما زمانی که پیرامون عید فطر سخن می‌گوید لحنی آرام، دلپسند و دوست‌داشتنی دارد و لحن سخن طوری است که گویی روزه‌داران را دلداری می‌دهد «نگفتم روزه بسیاری نپاید/ ریاضت بگذرد سختی سرآید/ پس از دشواری آسانی است ناچار/ ولیکن آدمی را صبر باید».
وی ادامه داد: در این راستا می‌توان به شعر«برگ تحویل می‌کند رمضان/ بار تودیع بر دل اخوان/ یارنادیده سیر زودبرفت/ دیر ننشست نازنین مهمان» از سعدی اشاره کرد.
اسماعیل آذر در گفتگو با ایکنا، همچنین به توجه حافظ به رمضان و عید فطر اشاره کرد و گفت: حافظ مضامین مورد نظرش را در لفافه‌ای از هنر می‌پیچد و در ظاهر اشعار این‌طور به نظر می‌آید که از رفتن ماه رمضان شادی می‌کند. چرا حافظ در شعرش می‌گوید رفتن روزه انعامی در پی دارد؟ به این دلیل که وقتی آدمی یک ماه فارغ از گناه و فشارهای درونی زندگی می‌کند پس از آن به آرامش موعود دست می‌یابد. به عنوان مثال حافظ در بیت «زان می عشق کزو پخته شود هر خامی/ گر چه ماه رمضان است بیاور جامی» در ابتدا مراد از می را «می عشق» ذکر می‌کند.
