به گزارش پایگاه خبری مفاز، هولی یا همان جشنوارهی رنگها در هندوستان، پر جنب وجوشترین جشنوارهی هندوها است. مراسم هولی نشانگر پایان زمستان در کشور هند و استقبال از فصل رنگارنگ بهار است، در این جشن زیبا، مردم با یکدیگر ملاقات میکنند، با رنگها بازی میکنند، به بهار سلام میکنند و شروع فصل جدید را جشن میگیرند. بهار فصل تازگی است و به این ترتیب هندوها به استقبال زندگی جدید و تازه شدن میروند. هولی یک مراسم دینی به شمار میرود که نمایانگر ارادت بیدریغ به ویشنو، خدای محافظ هندو است. هنگامی که ویشنو به عنوان کریشنا تجسم انسانی یافت، به شوخی با دختران روستایی و خیس کردن آنها در آب و رنگ کردن آنها مشهور بود. بنابراین هندوها برای عرض ارادت به ویشنو و کریشنا در این جشن آب بازی و آتشبازی میکنند و با رنگ پاشیدن به یکدیگر شادمان میشوند.
مراسم هولی هندوستان را میتوان یکی از زیباترین جشنهای جهان به شمار آورد. در این مراسم، چهرههای رنگی و نقاشیشده و غوطهور شدن در رنگها، شادمانی و آرامش را به ارمغان میآورد و جای تعجب نیست که جوامع متعددی در خارج از هندوستان نیز از این مراسم رنگی استقبال میکنند و برای یکدیگر «هولی مبارک» آرزو میکنند. به عنوان مثال در اروپا هولی در قالب یک جشنوارهی موسیقی به جشنی محبوب تبدیل شده است. مراسم هولی همه ساله، رنگینکمان را به خیابانهای هند میآورد. شب قبل از مراسم هولی، خیابانهای شهرها به وسیلهی آتشبازی روشن میشود و مردم را برای یک شب پر از موسیقی و رقص دور هم جمع میکند. این آتشبازی با فشفشه و ترقه نیست بلکه شکل سنتی آتشسوزی دارد و شبیه به مراسم چهارشنبهسوری خودمان است به منظور سوزاندن نیروی شیطانی و بدی صورت میگیرد. روز بعد از این آتشبازی، آتش جای خود را به یک کارناوال رنگی رایگان میدهد. شرکتکنندگان در مراسم هولی، مانند بچهها بازی میکنند و با آب و پودر رنگی یکدیگر را تعقیب میکنند، آنها میرقصند و شادی میکنند و در کل برای استقبال از بهار آماده میشوند.
هدف جشنواره این است که غریبهها را گرد هم بیاورد و ثروتمندان و فقرا، مردان و زنان، کودکان و بزرگان را با هم دوست و متحد کن؛ افرادی که ممکن است به هیچ شیوهی دیگری با هم اختلاط نکنند.
دلیل برپایی مراسم هولی
هولی مانند هر جشنوارهی دیگری در کشور هندوستان، افسانههای زیادی را به همراه دارد. این داستانهای جالب فلسفهی مراسم هولی و تاریخچهی برپایی جشنواره را بازگو میکنند. جشن هولی در نزدیکی اعتدال بهاری، معمولاً در پایان فوریه یا ابتدای مارس (نیمهی اول اسفند ماه) برگزار میشود. این جشنواره نشاندهندهی پیروزی خوبی بر بدی، نور بر تاریکی، گرما بر سرما و به طور کلی فرا رسیدن فصل بهار و پایان زمستان است. مراسم هولی فرصتی برای ملاقات با دیگران است، مردم گرد هم میآیند تا بازی کنند و بخندند، فراموش کنند و ببخشند و روابط و دوستیهایشان را ترمیم کنند، به این دلیل است که جشنوارهی هولی جشن عشق نیز شناخته میشود. هر چند که هولی یک جشن مذهبی باستانی هندوهاست، اما در بین غیر هندوها نیز محبوب است و در کشورهای جنوبی آسیا و اخیراً در جوامع خارج از قارهی آسیا نیز مورد توجه قرار گرفته است.
در منطقهی براج هولی، مراسم هولی به عنوان یک جشن بزرگ در نظر گرفته میشود و جشنوارهای بسیار هیجانانگیز است. شهر براج هولی در منطقهی اوتار پرادش جایی است که کریشنا در آن بزرگ شده است و مراسم، هولی در اینجا، به یاد عشق فداکارانهی کریشنا و رادا برگزار میشود. برای پاسداشت عشق کریشنا و رادا، یک افسانهی محلی وجود دارد. میگویند زمانی که کریشنا نوزاد بود، پس از نوشیدن شیر مادر مسموم شده و رنگ پوست او به دلیل حیلههای شیطانی تغییر کرد. کریشنا بعدها و در سن جوانی، نگران این موضوع بود که آیا رادا و یا دیگر دختران روستا که رنگ پوستشان روشن بود، او را با رنگ تیرهاش دوست خواهند داشت یا نه. مادر کریشنا با ناامیدی از او خواست تا برود و صورت رادا را با هر رنگی که میخواهد رنگآمیزی کند. وقتی کریشنا صورت رادا را رنگ کرد، آنها زن و شوهر شدند و از آن زمان به بعد، مردم مراسم هولی را برپا کرده و شروع به بازی با رنگها در آن کردند.
پیشینه
افسانهها میگویند زمانی پادشاهی قدرتمندی به نام هیرانیاکاشیپو وجود داشت. این پادشاه فرد شیطانصفتی بود به خاطر ظلم و ستمش مورد نفرت مردم بود. او خود را خدا میدانست و میخواست که همهی مردم در قلمرو پادشاهیاش، او را مانند یک خدا بپرستند. با این حال، پراهلادا، پسرش، از طرفداران خداوند ویشنو بود و از پرستش پدر خود امتناع کرد. هیرانیاکاشیپو که از نافرمانی پسرش عصبانی بود، چندین بار اقدام به کشتن پسرش کرد، اما هر بار در این کار شکست خورد و در نهایت از خواهر شیطانی خود، هولیکا، کمک خواست، هولیکا دارای قدرت خاصی در برابر مصونیت از آتش بود. بنابراین، برای کشتن پراهلادا، او را فریب داد تا به همراه او روی یک تخته سنگ بنشیند تا بتواند پراهلادا را روی آن بسوزاند. اما از آن جایی که همیشه خیر بر شر پیروز میشود، هولیکا موفق نشد و به دلیل نیات شیطانیاش، قدرت او بیاثر شد و خودش به خاکستر تبدیل شد. در عوض پراهلادا مصونیت در برابر آتش را به دست آورد و نجات یافت. به همین دلیل است که روز رویینتن شدن پراهلادا، به عنوان هلیکا داهان جشن گرفته میشود و نماد پیروزی خیر بر شر است.
نحوه برگزاری مراسم
جشنوارهی رنگارنگ هولی شامل چندین مراسم است از آمادهسازی حلقهی هولیکا گرفته تا هولیکا داهان، جشن رنگها، ضیافت ویژه و شستوشوی رنگها که هر یک آداب خاص خود را دارد. برای آمادهسازی حلقهی هولیکا مردم چند روز قبل از جشنواره، شروع به جمعآوری چوب و سایر وسایل قابل اشتعال برای آتشبازی میکنند. سپس مواد قابل احتراق را به صورت تپهای در فضاهای عمومی مانند پارکها یا سایر فضاهای باز روی هم میگذارند. در بالای این ستون بلند، مجسمهای از هولیکا را قرار میدهند و در اولین روز جشنواره آن را که نماد شر و کارهای شیطانی است، میسوزانند. این روز هولیکا داهان یا چوتی هولی نام دارد. در حقیقت مردم پس از غروب آفتاب، در اطراف این ستون چوبی جمع میشوند، پوجا (نماز) میخوانند و سپس آتش را روشن میکنند و مجسمهی هولیکا را میسوزانند. در همین حال آواز میخوانند و میرقصند، زیرا این کار نماد پیروزی خوبی بر بدی است.
روز دوم مراسم هولی، زمان بازی با رنگها است. این همان روز معروفی است که مردم به روی هم رنگ میپاشند، مهمانی میگیرند و لذت برده و تفریح میکنند. کودکان و نوجوانان به صورت گروهی با رنگهای پودری، تفنگهای آبپاش، بادکنک آبی پر از آب و رنگ و سایر چیزهای خلاقانه بازی میکنند. حتی ممکن است گروهی از مردم را با طبل و سایر آلات موسیقی در خیابانها پیدا کنید که از جایی به جای دیگر رفته، میرقصند و آواز میخوانند. گوجیا یک شیرینی خاص است که در هنگام مراسم هولی در خانههای در هند تهیه میشود، این شیرینی یک نوع پیراشکی است که با میوههای خشک پر شده است. نوشیدنی معمولی این مراسم هولی تاندائی نام دارد است که عموماً حاوی بنگ است. از دیگر خوراکیهای خوشمزه میتوان به گل گاپه، پاپری چات، دال کاچوری، کانجی وادا، دهی بالهل، کول باهاتور و انواع نامکن اشاره کرد. در نهایت، مردم پس از بازی با رنگها، حمام میکنند و سپس به دیدار اقوام و دوستان خود میروند.
بهترین مکان برای جشن هولی در هند
جشنهای هولی به شیوههای مختلف در نقاط مختلف هندوستان نظیر آسام، گوا، گجرات، مانیپور، پنجاب، اودیشا و ماهاراشترا برگزار میشود. در بنگال غربی هولی را با نام دٌلجاترا میشناسند و آن را با آواز و رقص جشن میگیرند. مردم جنوب این کشور کامادوا یا خدای عشق را در هولی ستایش میکنند. در اوتاراکند، به این جشن کوماونی هولی میگویند و با خواندن موسیقی کلاسیک هندی آن را جشن میگیرند و در بیهار، مردم به طور سنتی به استقبال بهار رفته، خانهتکانی کرده و سپس جشنواره را آغاز میکنند. اوتار پرادش و مناطقی مانند براج، ماتورا، ورینداوان، بارسانا و ناندگون کریشنا را میپرستند. همهی این مناطق در طول جشن ها کاملاً توریستی میشوند. در شهر بارسانا جشنی به نام لات مار هولی برپا میشود که در آن، زنان به شوخی مردان را با چوبهای بامبو میزنند و مردها برای محافظت از خود با سپر به اطراف میدوند و در همین زمان، سعی میکنند با پاشیدن پودرهای رنگی با زنان مبارزه کنند. این بازی وقتی سرگرمکنندهتر و جالبتر میشود که در همان زمان افراد دیگری به آواز و رقص میپردازند.
مراسم هولی، همراه با بسیاری از جشنوارههای هندوی دیگر، در نپال نیز به عنوان یک جشنوارهی ملی برپا میشود. این جشن در تاریخی مشابه با هولی هندوستان برگزار میشود. کنسرتهای سنتی در اکثر شهرهای نپال برپاشده و برنامههای تلویزیونی ویژهای با حضور مهمانان مشهور پخش میشود. در پاکستان نیز جشن هولی توسط اقلیت هندو برگزار میشود و آن روز در این کشور، تعطیل رسمی است.