به گزارش خبرنگار پایگاه خبری مفاز، حجت الاسلام والمسلمین حمید مظاهری سیف، بنیان‌گذار و رئیس موسسه بهداشت معنوی امروز در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های جنبش‌های نوین دینی که از سوی دانشکده عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار می شود، به تبیین «بازگشت به معنویت اسلامی؛ راهکارهای مقابله با جنبش‌های نوین دینی» پرداخت.
مشروح سخنان وی از نظر می گذرد؛
منظور از «معنویت» دین و یا عرفان نیست بلکه مقوله ای کاملا جدا است، معنویت یک ارتباط درونی، روحی و قلبی است، فرد در این راستا به جست و جوی یک امر مقدس می پردازد؛ یعنی می داند که معنویت وجود دارد و از آن فاصله گرفته است.
یکی انگاری معنویت و دین درست نیست
بشر تشنه معنویت است، در گذشته بشر این تجربه معنوی را رقم می زد و می دانست که از طریق معنویت با قدرت برتر،می تواند ارتباط برقرار کند یعنی معنویت سبب شکل گرفتن ارتباط بین مخلوق با خالق بود اما به مرور که بشر درگیر امور دنیوی می شود معنویت را کنار گذاشته و در او خلأیی به وجود آمده که برای پر کردن این خلأ معنویت و دین را یکی می داند؛ در حالی که معنویت و دین رابطه نزدیکی با هم دارند ولی یکی نیستند.
معنویت تجربه عرفانی نیست؛ تجربه های عرفانی شامل دو گونه (عرفانی شدید یا افراطی و تجربه عرفانی ملایم) هستند و تجربه عرفانی شدید برای همه قابل تجربه نبوده و اما عموم مردم این تجربه عرفانی ملایم را دارند، برایشان جذاب است و دوست دارند که تکرار شود.
مفاهیمی که در الهیات فرا گرفته ایم چیزی نیست که حاصل آموزش های اجتماعی باشد بلکه رابطه عمیق درونی ما و خدا است که به هیچ شکلی قطع نمی شود و همیشه وجود دارد. تجربه های معنوی تحول آفرین و گره گشا است. انسان زمانی که ناامید می شود و یا تحت تأثیر چیزی دل شکسته می شود و با خدای خود صحبت می کند، پس از آن حالت روحی فرد تغییر یافته و آرام می شود و این نتیجه همین تجربه معنوی است.
تحقیقاتی درباره تجربه عرفانی انجام شده است و 35درصد از پاسخ دهند گان گزارش دادند که دست کم یک یا دو بار در طول زندگی احساس کرده اند که به نیروی قدرتمند و معنوی که گویا آنان را از خودشان بیرون می آورد بسیار نزدیک اند و 5 درصد آنان مدعی بودند که اغلب چنین تجربه ای روی نمی دهد.
سه تفاوت اساسی بین عرفان و معنویت، وجود دارد؛ عرفان برای افراد خاص، معنویت برای عموم مردم است، عرفان نیازمند تربیت و سیر و سلوک بوده و معنویت خودجوش و فطری است. عرفان نتیجه گرایش به خدا و معنویت سبب گرایش به رابطه است و معنویت در مراتب عالی به عرفان می رسد.
معنویت سلسله مراتب بلند دارد و از کافرین تا پیامبران و انبیاء به نوعی دارای معنویت هستند، تجربه های معنوی با بزرگ ترین منبع نیروی درونی یعنی قلب درک می شود قلب نامی برای بعد فرامادی وجود انسان است، قلب مرکز حقیقت فطرت است؛ فطرت از زمان تولد با یک ایمان پدید می آید و توسط فرد می تواند شکوفا شود و یا آن را انکار نماید و کفر بورزد.
بشر به طور معمول تجربه های معنوی دارد، قلب سالم قلبی است که کارکردهای آن درست انجام می شود، این تجربه ها را می بینید، می شنود و حضور خدا را درک می کند اما قلب مریض می شنود، انگار که نمی شنود و می بینید؛ انگار نمی بیند یعنی این افراد چشم و گوش باطن دارند ولی بخاطر غفلت نمی بینند و نمی شنوند و اما قلب مرده هیچ چیزی را نه می بیند و نه می شنود.
دعا اوج تجربه معنوی است
توجه انتخابی فرآیندی است که به کمک آن داده و دریافت های خود را پردازش می کنیم و ادراک مان را به صورت هدفمند و کارآمد سازمان می دهیم، ابراز کرد: توجه انتخابی، فعالیتی ارادی است که دامنه ادراکات ما را تعیین و محدود می سازد و باید گفت که توجه انتخابی تحت تأثیر انتظارات ادراکی شکل می گیرد.
دعاها اوج تجربه معنوی هستند، این حالتی که انسان بعد از دعا مطمئن می شود که حاجت خود را گرفته و ناامید نمی شود نتیجه تجربه معنوی است یعنی آرامش بعد از دعا نشان می دهد قلب انسان پیام خدا را دریافت می کند. تجربه های گذشته، انگیزه ها، شرایط، محیط و تلقین ها می توانند ادراکی را به وجود آورند که انسان واقعیت های جهان را به شیوه ای خاص درک کند، یعنی انتظارات ادراکی عقل محاسبه گر را با عقل مشاهده گر هماهنگ یا ناهماهنگ می سازد.
محیط برماست و مخلوق ما نیست، جهان واقعی ترکیبی از ابعاد مرئی و مادی، ابعاد نامرئی و غیرمادی است. جهان واقعی سرشار از نور و حضور خدا است، در این جهان نشانه های الهی بوده و به هر سو رو کنی روبروی خدا است.
زیست جهان ذهنی را اگر به اندازه کافی وسعت دهیم و با واقعیت ها هماهنگ کنیم نتیجه آن آرامش و شادی عمیق، امید موفقیت، زندگی خوب و پر از معنا می شود ولی اگر زیست جهان ذهنی را غیر واقعی ساختیم با جهان واقعی تعارض پیدا می کند. اگر واقعیت های معنوی به مردم آموزش داده شود، سراغ معنویت کاذب نخواهند رفت.
