به گزازش پایگاه خبری مفاز، لبنان که مشخصۀ آن بافت اجتماعی پیچیده و تنوع فرهنگی است، اکنون شاهد تأثیر متقابل نولیبرالیسم، بازاری‌سازی و هویت‌ها و بدن‌های دگرباشان جنسی در لبنان بوده است. نگرش‌های اجتماعی و چارچوب‌های قانونی از طریق قوانینی مانند مادۀ ۵۳۴ قانون مجازات لبنان یک اقتصاد سایه ایجاد کرده‌اند که در کنار بازارهای جریان اصلی وجود دارد و می‌کوشد آزادی خود را بیشتر سازد.
این جستار به پویایی‌های چندوجهی این اقتصاد غیرقانونی دگرباشان جنسی در لبنان می‌پردازد و تحلیل می‌کند که چگونه نولیبرالیسم و بازاری‌سازی، زندگی اقتصادی دگرباشان جنسی را شکل داده است. این خوانش، اقتصاد سیاسی دگرباشان را با تمرکز بر بحران مالی-اجتماعی لبنان و چالش‌هایی از قبیل نولیبرالیسم و کاپیتالیسم رنگین‌کمانی یا صورتی ارائه می‌کند.
تأثیر چند بحران لبنان بر جماعت‌های LGBTQ+
بحران اقتصادی لبنان منجر به افزایش نرخ بیکاری، فقر گسترده و دسترسی محدود به خدمات اولیه برای بسیاری از افراد، از جمله اعضای LGBTQ+ شده است. ساختار اجتماعی کشور به دلیل بحران‌های مالی، اقتصادی و بهداشتی شدیداً دگرگون شده است: بیش از ۸۰ % جمعیت در فقر چندبعدی زندگی می‌کنند. داده‌های اخیر نشانگر افزایش قابل‌توجه نرخ بیکاری است که از حدود ۱۱ % میان سال‌های ۲۰۱۸ – ۲۰۱۹ به ۳۰ % در ژانویۀ ۲۰۲۲ افزایش یافته است. یک شهروند لبنانی برای حفظ سطح مصرف قبلی خود به دلیل تورم سه‌رقمی حداقل ۱۰ برابر سال ۲۰۱۹ باید هزینه کند.
بی‌ثباتی مالی به طور نامتناسبی بر جوامع به حاشیه‌رانده‌شده تأثیر گذاشته و دستیابی به استقلال اقتصادی، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و آموزش را برای دگرباشان جنسی به‌ویژه ترنس‌ها و پناهندگان چالش‌برانگیز می‌کند. چالش‌های یادشده که جامعه LGBTQ+ با آن مواجه است با بی‌ثباتی سیاسی تشدید می‌شود.
افزون بر این، نگرش‌های اجتماعی نسبت به افراد LGBTQ+، تحت‌تأثیر محافظه‌کاری مذهبی و ایدئولوژی خانواده، لایۀ دیگری از آسیب‌پذیری را می‌افزاید. تعصبات و انگ زدن‌ها پذیرش دگرباشان جنسی در لبنان را در بخش‌های گوناگون جامعه محدود می‌کند.
نظام طایفه‌ای لبنان و آزادی اقتصادی دگرباشان جنسی
نظام سیاسی طایفه‌ای لبنان نه‌تنها آزادی دگرباشان جنسی را محدود می‌کند، بلکه سیستم مشتری‌گرایی و سرمایه‌داری رفاقتی را نیز تداوم می‌بخشد.
مشتری‌گرایی، نظام مبتنی بر هواداری و تبعیض، نقش مهمی در چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی لبنان ایفا می‌کند و ریشه در نظم سیاسی طایفه‌ای دارد؛ جایی که رهبران سیاسی و احزاب منابع، خدمات و فرصت‌ها را در ازای وفاداری میان حامیان خود توزیع می‌کنند. این سیستم نابرابری‌ها و محرومیت‌ها را تقویت می‌کند، زیرا منابع به طور نابرابر بر پایۀ وابستگی‌های فرقه‌ای توزیع می‌شوند تا شایستگی یا نیاز. چنین سیاست‌هایی در لبنان ابزاری قدرتمند برای تحکیم قدرت و کنترل نخبگان سیاسی بر منابع اقتصادی هستند.
مشتری‌گرایی در چارچوب یک اقتصاد «دگرباش»، مشارکت افراد LGBTQ+ را در اقتصاد مختل می‌کند. به‌این‌ترتیب، دگرباشان جنسی در لبنان همواره با موانع اقتصادی قابل‌توجهی مانند دسترسی محدود به سرمایه، تبعیض در استخدام و طردشدن از بخش‌های پرسود به دلیل گرایش جنسی مواجه هستند. بیشتر کارآفرینان و کسب‌وکارهای دگرباش اگر ارتباطات سیاسی یا وابستگی‌های فرقه‌ای لازم را نداشته باشند، نمی‌توانند به منابع اقتصادی دسترسی داشته باشند. بنابراین، آنان مجبور به شرکت در بخش‌های اقتصادی پرمخاطره و غیررسمی می‌شوند که ثبات یا فرصت‌های کمی برای رشد دارند.
تجمیع مشتری‌گرایی، سرمایه‌داری رفاقتی و طرد اقتصادی به نخبگان سیاسی و مالی این امکان را داد تا سال‌ها پیش از بحران، از آسیب‌پذیرترین افراد جامعه درآمد کسب کنند. الیگارشی کشور، متشکل از بانک مرکزی، بانک‌های تجاری و دولت لبنان، انباشت ثروت برای خود را در اولویت قرار داده‌اند و درعین‌حال اهتمامی به رفاه آسیب‌پذیرترین اعضای جامعه ندارند. دولت لبنان به‌جای سرمایه‌گذاری در برنامۀ حمایت اجتماعی فراگیر، بیش از نیمی از کل هزینه‌های خود را بین سال‌های ۱۹۹۳-۲۰۱۷ به خدمات بدهی، هزینه‌های کارکنان، استخدام بخش دولتی و بخش فاسد برق اختصاص داد.
پیامدهای ناخواسته: نولیبرالیسم و اقتصاد غیرقانونی دگرباشان جنسی در لبنان
سیاست‌های نئولیبرال تأثیرات عمیقی بر جوامع به حاشیه‌رانده‌شده، از جمله افراد LGBTQ+ دارد. کالایی‌سازی دگرباشان در چارچوب نولیبرالی بیشتر هویت‌های LGBTQ+ را به محصولات قابل‌فروش تقلیل داده، نگاه‌های کلیشه‌ای را تقویت کرده و توانمندسازی اقتصادی را محدود می‌کند. افزون بر این، بازنمایی بازارپسند از دگرباشی می‌تواند ساختارهای قدرت موجود را تقویت کند و به افراد یا گروه‌های خاصی در جامعه امتیاز دهد. به سخن دیگر، کسانی که بیشتر با هنجارهای جامعه و انتظارات بازار مطابقت دارند ممکن است دسترسی بیشتری به منابع اقتصادی، فرصت‌ها و پذیرش اجتماعی داشته باشند. این می‌تواند سلسله‌مراتبی را در خود جماعت دگرباش ایجاد کند، به‌گونه‌ای که برخی از افراد از نمایندگی بازارپسند سود می‌برند، درحالی‌که برخی دیگر به حاشیه رانده شده یا طرد می‌شوند
افزون بر این، نولیبرالیسم و بازاری‌سازی نقش مهمی در شکل‌دهی به یک اقتصاد غیرقانونی دگرباشان جنسی در لبنان ایفا کرده و به توسعۀ بازاری با ویژگی‌های مخفیانه و دوگانه کمک کرده است. این اقلیت‌های جنسی برای گریز از عواقب قانونی و اجتماعی به کسب‌وکارهای غیرعادی مانند کافه‌ها و کلوپ‌ها- غالباً مخفیانه کار می‌کنند- روی می‌آورند. اطلاعات دربارۀ مشتریان، مکان دگرباشان یا حتی شمار تشکلات آنان در یک منطقۀ خاص مخفی یا مبهم نگه داشته می‌شود.
کاپیتالیسم رنگین کمانی به‌عنوان شاخه‌ای از نولیبرالیسم بر پایۀ شرایط سیاسی-اجتماعی لبنان شکلی از اقتصاد زیرزمینی دگرباشان را پدید آورده است. مؤسسات مالی و بازیگران بین‌المللی بیشتر روابط اقتصادی نولیبرال را تقویت می‌کنند که سود و موفقیت فردی را در اولویت قرار می‌دهد و سیستمی پدرسالارانه را تداوم می‌بخشد.
