به گزارش پایگاه خبری مفاز، آرش آبائی، پژوهشگر یهودی و عضو انجمن کلیمیان ایران در نخستین نشست دوره پیشرفته جریان شناسی ادیان ابراهیمی به تبیین موضوع «کلیات زبان های یهودی؛ عبری، آرامی، ییدیش و فارسیهود» بیان اینکه یهودیان در اصطلاح جزء اهل کتاب هستند و در معنای واقعی کلمه یهودیان به شدت کتاب محور هستند، اظهار کرد: اجرای این دین و ایمان و پیروی از احکام آن بدون سواد خواندن و استفاده از متون بی معنا است، خواندن متن و دانستن زبان عبری بسیار مهم است.
آبائی با بیان اینکه اولین و مهم ترین زبان یهودی عبری است، افزود: سه زبان عبری، آرامی و عربی از زبان های سامی هستند.
وی عبری را از زبان های کهن و تنها زبان باقی مانده از زبان های کنعانی عنوان و بیان کرد: زبان عبری زبان انبیای پیش از بنی اسرائیل بوده و زبانی که خداوند جهان را بر آن آفریده و متن تورات و کتب عهد عتیق بر این زبان است.
آبائی با بیان اینکه زبان عبری برای یهودیان پیش و بعد از تورات یک زبان محاوره ای و نوشتاری بوده است، خاطرنشان کرد: بعد از نابودی کامل حکومت در سرزمین مقدس این زبان گفتاری شکل خود را از دست داد و بعد از آن زبان متن شد.
این پژوهشگر یهودی عنوان کرد: یهودیان بیشتر به تبعید بابل یا ایران باستان می رفتتند که بعدا با حکومت هخامنشی ها در آنجا، زبان غالب آن منطقه زبان آرامی بوده و زبان عبری ضعیف می شود ولی همچنان متون یهود اکثرا به زبان عبری نگاشته می شدند.
آبائی با بیان اینکه زبان غالب همیشه زبان عبری نبوده؛ هرچند متون دینی به زبان عبری بوده است، اظهارکرد: در دوران اسلام و حاکمیت مسلمانان و اعراب زبان عربی زبان محاوره و نوشتاری یهودیان می شود و بسیاری از آثار علمای یهودی عربی است.
وی زبان عبری را جزء زبان های سامی دانست و افزود: زبان عبری بین 5 تا 10 میلادی بدون اعراب گذاری بوده وبعد از آن به خاطر سختی در تلفظ اعراب گذاری هایی تبین شده و متون عبری را می توان با اعراب گذاری هم نوشت ولی متون رسمی و حرفه ای فاقد علامت گذاری هستند.
آبائی بیان کرد: این زبان بسیار شبیه عربی و فارسی هستند و از راست به چپ نوشته می شوند، شامل 22 حرف اصلی است این زبان علاوه بر اینکه زبان نوشتاری و تا حدودی گفتاری بوده تقدس هم دارد یعنی باور یهودی ها بر این است خداوند با انبیا به زبان عبری صحبت کرده و در عرفان یهود عقیده بر این است که خداوند جهان را با کلام عبری آفرید.
عضو انجمن کلیمیان ایران با اشاره به اینکه زبان عبری مانند عربی واجد ارزش ادبی هم است، بیان کرد: اما خیلی جدی تر و کاربردی تر بسیاری از تفاسیر، متن تورات و تفاسیر عرفانی با استفاده از علم حروف و ترکیب آنها و استفاده از ارزش های ادبی آنها انجام می شود.
آبائی با اشاره به اینکه زبان شناسان تفاوت هایی بین عبری باستان و میانه قائل هستند، گفت: در عبری توراتی کل کلماتی که در تورات به کار رفته شده حدود 8 هزار واژه است و زبان شناسان می گویند مردم نمی توانند با این تعداد واژه صحبت کنند با وجود اینکه کتب عهد عتیق و تورات با آنها نوشته شده ولی برای صحبت کردن به واژگانی بیشتر نیاز داریم، لذا به مرور واژگانی از زبان های دیگر برای محاوره استفاده شده است.
خط آشوری ارتقا یافته خط آرامی یهود است
وی با بیان اینکه آنچه باستان شناسان و زبان شناسان می گویند خط عبری اولیه از خطوط کنعانی بوده است و از دورانی به بعد، از 2500 تا 2700 سال پیش به دلایلی خط آشوری رواج پیدا کرد، خاطرنشان کرد: این خط ارتقا یافته خط آرامی بوده و خط مربعی هم به آن می گویند که به عنوان خط امروزی رایج شده است.
آبائی با بیان اینکه دو نوع خط دیگر در طی هزار ساله اخیر به دست آمده است، ادامه داد: خط راشی شبیه انگلیسی یک شکل راحت نویسی و یا تند نویسی خط عبری است و برای نوشتار غیر رسمی به کار می رود، این خط امروز نه برای نوشتن بلکه برای خواندن متون تفسیری تورات به عنوان فونت متفاوت در متون دینی و مذهبی استفاده می شود.
این پژوهشگر یهودی خاطرنشان کرد: خط دیگر اشکنازی است، دست خطی بوده و روان تر است که برای دست نویسی خط عبری است.
آبائی با بیان اینکه در قرن بین 16 تا 19 میلادی که در بیشتر جهان اروپایی آزادی مذهبی رخ داد و تا حدودی از یهودیان در قرن 19 میلادی به نام روشنفکران به وجود آمدند که از فضای دینی فاصله گرفتند، خاطرنشان کرد: اینها سعی کردند یهودیت را مدرن سازند، زبان عبری را احیا و کلمات جدید را وارد کردند و مجلات منظمی که لزوما دینی نبودند به زبان عبری منتشر کردند و موجب شد یک زبان صرفا مذهبی و مکتوب بیرون بیاید و مدرن و زنده شود.
وی عنوان کرد: شکل گیری زبان عبری مدرن و امروزی با عبری توراتی و عهد عتیق فرق داشت و گستره واژگان عبری مدرن بیشتر است و امروزه می شود فراگیری این زبان راحت شده است.
آرامی، دومین زبان یهودی و برگرفته از خط کنعانی است
آبائی با بیان اینکه زبان دیگری که عملا زبان دوم یهودیت نام دارد، آرامی است، گفت: این زبان از سه زبان سامی است، بیش از سه هزار سال قدمت دارد هرچن زبان واحدی نیست و چندین گویش و شاخه دارد.
وی به تقسیم بندی زبان آرامی شرقی و غربی اشاره و اظهار کرد: آرامی شرقی به گونه ای از آن زبان می گویند که در عراق شمالی و جنوبی با آن صحبت می شد و آرامی غربی را لهجه هایی از این زبان می گویند که در سوریه و فلسطین با آن صحبت می شد.
آبائی عنوان کرد: خط آرامی برگرفته از همان خط کنعانی بوده و ریشه آن با عبری یکی است و بعدا شکل های مسیحی خود را پیدا می کند و شاخه ای از آن به سریانی تغییر نام می دهد و به طور کلی باید گفت زبان مرده ای است و اما شاخه های محدودی از آن مورد تکلم آشوری ها یا کردها و افرادی در مناطق سوریه است.
پژوهشگر یهودی تصریح کرد: کسی که می خواهد در یهودیت وارد متن شود بعد از زبان عبری باید به زبان آرامی هم وارد شود.
آبائی زبان ییدیش را دیگر زبان یهودیان خواند و اظهار کرد: این زبان خودمانی یهودیان اروپایی است و از قرن 10 میلادی که یهودیان از اسپانیا و نقاط مختلف اروپا به ویژه اروپای مسیحی پراکنده شدند، رفته رفته زبان هایی بین خود گسترش می دادند و این زببان ییدیش خود زبان آلمانی اما خط آن عبری است هر چند واژگان عبری، آرامی و اروپایی وارد آن شدند.
وی عنوان کرد: این زبان تا بحال وجود دارد و به آن تکلم می شود اما چون در زبان های اروپایی آوا نگارهایی لازم است که در عبری وجود ندارد، 6 حرف ترکیبی دیگر ساختند که بتواند صدای مورد نظر در واژگان اروپایی را برساند.
آبائی در ادامه خاطرنشان کرد: در زبان عبری سه حرف «ج، ژ و چ» وجود ندارد و این شبیه عربی است و در عربی «گ» نداریم.
عضو انجمن کلیمیان ایران با اشاره به اینکه یهودیت زبان عبری را مقدس می داند و خیلی ها محاوره روزمره به زبان عبری را شایسته نمی دانند و می گویند عبری زبان وحی و تورات است، یادآور شد: اینها به عنوان یهودی به زبان ییدیش صحبت می کنند.
گفتنی است، دوره پیشرفته «جریان شناسی ادیان ابراهیمی» از سوی هیئت اندیشه ورز اسلام، ادیان و ارتباطات میان فرهنگی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار می شود.
