به گزارش پایگاه خبری مفاز، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین علوی، استادیار جامعه المصطفی، در مدرسه زمستانی شبهه‌پژوهی، گفت: به صورت کلی می‌توان به چند جریان در بحث قرآن و مستشرقان اشاره کنیم؛ جریان جدلی تبشیری، جریان سنتی، جریان تشکیکی و تجدید نظرطلبان، جریان علمی انتقادی و جریان وحی‌یافتگان یا نومسلمانان.
وی افزود: در مواجهه غرب یا غیرمسلمانان با متون اسلامی نخستین جریان همین تبشیری و جدلی بود که وارد عرصه شد و در قرن هجدهم و نوزدهم جریان غالبی بود و بعد از دوره رنسانس در محافل علمی به مرور تضعیف شد و عمدتاً بین عوام رونق داشت. مثلاً در کتاب پیامبر و خلفا نظرات مسیحیت تبشیری بیان شده است.
علوی با بیان اینکه برخی از مسیحیان تبشیری با اینکه نقاط منفی در مباحث خود دارند ولی شیفته زیبایی‌های ادبی به خصوص در سوره‌هایی چون تکویر و … قرآن شده‌اند، اظهار کرد: مثلاً جی دیویس در مقاله‌ای اتهاماتی به پیامبر(ص) وارد کرده است. شگرد مسیحیان جدلی وارد کردن همین اتهامات است و عمدتاً هم به عدم انسجام قرآن اشاره کرد‌ه‌اند و العیاذبالله آن را محصول ذهن آشفته می‌دانند. در کتاب سیمای اسلام هم نویسنده آن، پیامبر(ص) را شاعر می‌داند و می‌گوید اگر به کسوت شاعری ادامه می‌داد، شاعر موفقی بود.
استادیار جامعه المصطفی(ص) اظهار کرد: فردی به نام چارلز هم طرفدار نظریه اقتباس است، یعنی اینکه قرآن از عهدین مطالبی اخذ کرده است و پیامبر(ص) هم قرآن را از این دو کتاب گرفته است و تحت تعلیم آن‌ها بوده است. وی در اواخر عمر خود باز بر اقتباس قرآن از یهودیت تأکید کرد. در کتاب یهودیت و قرآن هم باز اقتباس قرآن را مطرح کرده است.
جریان تبشیری در صدر تخریب اسلام
وی افزود: هدف جریان تبشیری تخطئه و تخریب دین اسلام و تبلیغ مسیحیت بوده و هست زیرا ابتدا باید دین رقیب را تخریب کنیم تا بتوانند دین خود را ترویج کنند لذا سراغ تخریب شخصیت پیامبر(ص) و زیرسؤال بردن ماهیت وحیانی قرآن، اصالت دین اسلام و ترویج انگاره اقتباس قرآن از یهودیت رفتند.
استادیار جامعه المصطفی العالمیه تصریح کرد: امروزه این جریان در محافل علمی غرب، طرفدار چندانی ندارد ولی کارشناس‌نماها در فضای مجازی و تبلیغی به آن می‌پردازند و البته در خود غرب هم این جریان مورد نقد قرار گرفته است. مثلاً جان تولان در ۲۰۱۹ کتابی با عنوان تصویر پیامبر(ص) در غرب را نوشت و به فرایندی که غرب در شناخت اسلام و پیامبر(ص) داشته است، می‌پردازد.
وی تأکید کرد: در دوره‌های اولیه عمدتاً پیامبر(ص) را فردی فریبکار، فریب‌خورده و … معرفی می‌کنند و در قرن ۱۹ و ۲۰ تصویر آنان از پیامبر(ص)، نبی یک دین الهی و توحیدی معرفی می‌شود. این نویسنده در کتابش به چرایی این ماجرا پرداخته است.
جریان تشکیکی
علوی گفت: جریان دیگر که در قرن بیستم رونق گرفت، جریان تشکیکی و یا تجدید نظر‌طلب بود، این جریان در اروپا تقریباً با کسانی مانند گلدزیهر و … رونق گرفت و در برابر جریان سنتی بود زیرا جریان سنتی می‌گفت ما می‌توانیم از قرآن و تفاسیر اولیه و سیره و مغازی و … حقیقت تاریخ اسلام را مورد بررسی قرار دهیم. این منابع ما را به آن می‌رساند ولی جریان تشکیک در این مسئله تردید و تشکیک ایجاد کردند و گفتند منابع سنتی خودشان چون دائماً تحول و تطور داشته، پس منابع اسلامی هم همینطور است، یعنی آنقدر افزوده‌های مسلمانان به منابع اسلامی زیاد شده است که قابل بازسازی نیست.
وی افزود: جان ونزبرو و شاگردان او جریان شک‌گرایی نوین را ادامه دادند و مهم‌ترین چالشی که ایجاد کردند، تردید در تاریخ تدوین قرآن و رسمیت یافتن قرآن بود. ما معتقدیم که قرآن در دوره پیامبر(ص) تدوین و جمع‌آوری و کتابت شد ولی اینها می‌گویند قرآن در اوایل قرن سوم و اواخر قرن دوم مکتوب شد یعنی شکل‌گیری امت اسلامی را با یهودیت و مسیحیت مقایسه می‌کنند و می‌گویند چندقرن طول کشید تا آن امت‌ها تشکیل شود و این وضعیت در بین مسلمانان هم وجود داشته است.
نظریه باطل تدوین قرآن در عراق
علوی افزود: ونزبرو در دو کتاب خودش دنبال اثبات این نظریه است و شاگردان او هم در کتاب ساخت جهان اسلام، نظریه استاد خود را دنبال کردند و گفتند قرآن در خارج از شبه جزیره عربستان و در عراق امروزی نازل شده است؛ همچنین کریستف لوکزنبرگ هم معتقد است که اصل زبان قرآن، سریانی است. پیش‌فرض‌های اصلی این جریان، تدوین و تثبیت دیرهنگام قرآن در سده دوم و سوم است. دلیل آنان هم، نبود مدرک ملموس در دو قرن اول و دوم هجری است؛ می‌گویند آیا مسلمانان سنگ‌نوشته و نسخه قرآنی دارند یا در منابع غیر اسلامی از قرآن نام برده شده است و آیا مدرکی برای اثبات قرآن و نزول آن در دوره پیابمر(ص) دارید؟
مقایسه نادرست قرآن و عهدین
علوی بیان کرد: پیش‌فرض دیگر آنان این است که احادیث در قرون سوم و چهارم نوشته شده است و به ائمه(ع) و یکسری از صحابه و تابعین نسبت داده شده است؛ دقیقاً شبیه چیزی که در مسیحیت و نوشتن اناجیل وجود داشته است. پیش‌فرض دیگر آنان هم شکل‌گیری قرآن در خارج از شبه‌جزیره عربستان و عمدتاً در عراق فعلی بود و دلیل اصلی آن‌ها هم این بود که یهودیت در سنت اسلامی تأثیر زیادی داشته است.
